အိမ္ေမြးတိရစာၦန္ခ်စ္သူတုိင္း သတိထားသင့္ေသာ ေခြးရူးေရာဂါ

တိရစာၦန္မ်ားမွ လူကုိ ကူးစက္တတ္သည့္ ေရာဂါမ်ား (Zoonoses) အမ်ားအျပားရွိသည့္အနက္ အိမ္ေမြးတိရစာၦန္မ်ားသည္ လူႏွင့္ အေနနီးစပ္ဆုံး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အိမ္ေမြးတိရစာၦန္မ်ား( အထူးသျဖင့္ ေခြးႏွင့္ ေၾကာင္) မွ ေရာဂါ ကူးစက္ရန္ အခြင့္အလမ္း ပုိမ်ားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရေပသည္။

ေခြးႏွင့္ ေၾကာင္မ်ားကုိ နမ္းရႈပ္ျခင္း၊ လူႏွင့္အတူ အိပ္ေစျခင္းျဖင့္ လူ၏ ႏွာေခါင္းႏွင့္ ပါးစပ္ထဲသုိ႔ အေမြးမ်ား ဝင္ေရာက္ေစႏုိင္သည္။ ေခြး၊ ေၾကာင္မ်ားထံမွ ေရာဂါပုိးမ်ား၊ ဘက္တီးရီးယား၊ ဗုိင္းရပ္စ္မ်ား ကူးစက္ေစႏုိင္သည္။ ေခြးထံမွ Streptococcus ေခၚ ဘက္တီးရီးယား ကူးစက္ျခင္း ခံရသျဖင့္ ကေလးမ်ားတြင္ လည္ပင္းနာျခင္း၊ အာသီးေရာင္ျခင္း၊ ျဖစ္တတ္ေပသည္။ ထုိေရာဂါ ျဖစ္၍ ေဆးကုသမႈ ခံယူေနစဥ္ ကေလးကုိ ေခြး၊ ေၾကာင္မ်ားႏွင့္ ခဲြထားရန္ လုိအပ္ပါသည္။
ေလျပြန္ေရာင္ေရာဂါ(Allergic bronchitis) ျဖစ္လွ်င္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း၊ ရင္က်ပ္ျခင္း၊ ေမာပန္းျခင္း၊ အားနည္းျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္သည္။

ဤေရာဂါမ်ားကုိ ကာကြယ္တားဆီးရန္-

- ေခြး၊ ေၾကာင္မ်ားကုိ နမ္းရႈျခင္းအား တားျမစ္ပါ။
- တိရစာၦန္တုိ႔ႏွင့္အတူ အိပ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
- တိရစာၦန္မ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ၿပီးတုိင္း လက္ကုိ ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာပါ။
- အိမ္ေမြးတိရစာၦန္မ်ားကုိ သန္႔ရွင္း သပ္ရပ္ေအာင္ Grooming ျပဳလုပ္သည့္အခါ သင့္ႏွာေခါင္းႏွင့္ ပါးစပ္ကုိ အဝတ္စည္းထားပါ။
- အိမ္ထဲရွိ ေခြး၊ ေၾကာင္အေမြးမ်ားကုိ စနစ္တက် ရွင္းလင္း ဖယ္ရွားပါ။
- သန္႔ရွင္းေရးကုိ အထူးဂရုျပဳ ေဆာင္ရြက္ပါ။

အိမ္ေမြးတိရစာၦန္မ်ားကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ အစာခြက္၊ ေရခြက္ သီးသန္႔ ထားေပးရန္ လုိသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာသူမ်ားသည္ ကေလးငယ္ကုိ ေခြးႏွင့္ ေဆာ့ကစားေစျခင္း မ်ဳိး ျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ မသိ နားမလည္ေသးသည့္ ကေလးငယ္က ေခြးကုိ ဆုပ္ကုိင္ထားျခင္း၊ ဆြဲထားျခင္းေၾကာင့္ ေခြးက ျပန္ကုိက္မိ၊ ကုတ္ျခစ္မိေသာအခါ မိဘမ်ား မ်က္ကလဲဆန္ပ်ာ ျဖစ္ရေတာ့ သည္။ ေခြး၊ ေၾကာင္မ်ားက ကုတ္ျခင္း၊ ကုိက္ျခင္းခံရလွ်င္ တိရစာၦန္ေဆးကု ဆရာဝန္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေသခ်ာ စြာ တုိင္ပင္ ေဆြးေႏြးသင့္ပါသည္။

အကုိက္ခံရေသာ အနာ၊ အကုတ္ခံရေသာ အနာမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ဘက္တီးရီးယားမ်ားႏွင့္ ေမးခုိင္ပုိးတုိ႔ ဝင္ေရာက္ႏုိင္သျဖင့္ ဆရာဝန္ထံ ခ်က္ခ်င္းသြားျပပါ။ ဆရာဝန္သည္ အနာက်က္ေအာင္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား တုိက္ေကၽြးျခင္း၊ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား ထုိးေပးျခင္း၊ ေမးခုိင္ကာကြယ္ေဆး ထုိးေပးျခင္းမ်ားကုိ လုိအပ္သလုိ ကုသေပးပါလိမ့္မည္။

ထုိဘက္တီးရီးယားမ်ားထက္ ေခြးရူးေရာဂါ ဗုိင္းရပ္စ္ပုိး မဝင္ေရာက္ရန္ အလြန္ အရးႀကီးေပသည္။ ေခြးရူးေရာဂါသည္ ဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ေရာဂါကူးစက္ခံရေသာ ေသြးေႏြးသတၱဝါအားလုံးကုိ ေသဆုံးေစႏုိင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အိမ္ေမြးတိရစာၦန္ ေခြးႏွင့္ ေၾကာင္ မ်ားမွတစ္ဆင့္ လူကုိ ကူးစက္ၿပီး အသက္ဆုံးရႈံးႏုိင္ေစေသာ ေရာဂါျဖစ္သည္။
ေခြးတြင္ ပုံစံ ႏွစ္မ်ဳိး ေတြ႔ရသည္။ ေခြးရူးေရာဂါကုိ အစပုိင္းတြင္ မည္သူမွ် သတိမထားမိတတ္ေပ။ ပထမဆုံး ေခြး၏အမူအရာ ေျပာင္းလဲလာမည္၊ သုန္မႈန္လာမည္၊ စိတ္တုိလာမည္၊ အေမွာင္ သုိ႔မဟုတ္ ေခ်ာင္ထဲ၌ ပုန္းေအာင္းေနတတ္သည္။ အေရျပား ယားယံလာတတ္သည္။

အမူအရာ ေျပာင္းလဲရာတြင္ ဆူညံဖ်တ္လတ္စြာ ေနတတ္ေသာ ေခြးျဖစ္ပါက တိတ္ဆိတ္ ၿငိမ္သက္ထုိင္းမႈိင္းသြားမည္။ မူလက ၿငိမ္သက္ေအးေဆးေသာ ေခြး ျဖစ္ပါက ရန္လုိလာမည္။ ရန္လုိ တုိက္ခုိက္တတ္ေသာပုံစံ (Furious Form)တြင္ ေခြးသည္ အစာ လုံးဝ မစားႏုိင္၊ လွ်ာ မလႈပ္ ရွားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ေရလည္း မေသာက္ႏုိင္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ ေခြးသည္ အစာ မဟုတ္သည့္ ေကာက္ရုိး၊ ေက်ာက္ခဲ၊ သစ္သား၊ မီးေသြး၊ ေကာ္ေဇာ၊ အဂၤေတ စသည္တုိ႔ကုိ ကုိက္လိမ့္မည္။ ႀကိဳးခ်ည္မထားေသာ ေခြး ျဖစ္ပါက တစ္ဟုန္ထုိး ထြက္ေျပးၿပီး လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ရွိ ေခြး၊ ေၾကာင္၊ လူတုိ႔ကုိ ကုိက္မည္။ မ်က္လုံး ေၾကာင္ေနၿပီး မ်က္စိသူငယ္အိမ္ က်ယ္ေနမည္။ ေရာဂါ ျပင္းထန္လာၿပီး အေၾကာဆဲြ၍ တက္ရာမွ ေသဆုံးျခင္းသုိ႔ ေရာက္ရသည္။

ေၾကာင္မ်ားမွာမူ Furious Form သည္ ထင္ရွားသည္။ ရန္လုိ တုိက္ခုိက္မႈ ပုိျပင္းထန္သည္။ ေၾကာင္တြင္ ေခြးရူး ေရာဂါျဖစ္လာပါက တျခားတိရစာၦန္မ်ားႏွင့္ လူမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္တတ္သည္။ လက္သည္း၊ ေျခသည္းမ်ားႏွင့္ လည္း ကုတ္ျခစ္တတ္သည္။ ေရာဂါလကၡဏာ မသိလုိက္ရဘဲ အခ်ိန္တုိတိုအတြင္း ေသဆုံးသြားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။
ေခြးရူးေရာဂါျဖစ္ေနေသာ ေခြး၊ ေၾကာင္တုိ႔၏ သြားရည္ထဲတြင္ ဗုိင္းရပ္စ္မ်ား ပါရွိသသည္။ ထုိ ေခြး၊ ေၾကာင္တုိ႔က လူကုိ ကုိက္မိလွ်င္ အကုိက္ခံရေသာ အနာထဲသုိ႔ သြားရည္ထဲမွ ဗုိင္းရပ္စ္မ်ား ဝင္ျခင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုတ္ျခစ္ခံရေသာ အနာ ေနရာကုိ သြားရည္မ်ား ထိေတြ႔ျခင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေရာဂါ ကူးစက္ေစသည္။

ခႏၶာကုိယ္ထဲသုိ႔ ေရာက္သြားေသာ ဗုိင္းရပ္စ္သည္ နဗ္ေၾကာမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဦးေႏွာက္တစ္သွ်ဴးမ်ားႏွင့္ တံေတြးဂလင္းမ်ားဆီသုိ႔ ဝင္ေရာက္သြားသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ဗုိင္းရပ္စ္သည္ ခႏၶာကုိယ္ရွိ တစ္သွ်ဴးတုိင္းသုိ႔ ေရာက္သြားသည္။ ကုိက္ေသာ ေခြးသည္ ေခြးရူးျဖစ္သည္ဟု သံသယရွိပါက သုိ႔မဟုတ္ ေခြးရူးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး မထုိးထားပါက အကုိက္ခံရေသာ လူကုိ ၇၂ နာရီအတြင္း(သုံးရက္အတြင္း) ေခြးရူးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး ထုိးေပးရန္ လုိအပ္သည္။ ေခြးရူးေရာဂါ ျဖစ္ပြားလွ်င္ ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိေသာေၾကာင့္ ဤေရာဂါကုိ ကာကြယ္တားဆီးရန္-

- သင့္ေခြးကုိ ေခြးရူးကာကြယ္ေဆး မွန္မွန္ထုိးပါ။
- ေခြးကုိက္ခံရလွ်င္ ဆရာဝန္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္း ျပသစစ္ေဆးပါ။
- ေခြးရူးေရာဂါ ျဖစ္သည္ဟု သံသယရွိေသာ ေခြး၊ ေၾကာင္တုိ႔ကုိ အကာအကြယ္မဲ့ေသာ လက္မ်ားျဖင့္ လုံးဝ မထိမကုိင္ပါႏွင့္။
- ဆရာဝန္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း တိက်စြာ လုိက္နာပါ။

မွတ္ခ်က္။ ေဒါက္တာခင္စန္းေမာ္ ေရးသားသည့္ တိရစာၦန္မ်ားမွ လူကုိ ကူးစက္တတ္သည့္ ေရာဂါမ်ား စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။

MOI Webportal Myanmar

Posted in: က်န္းမာေရး, ဗဟုသုတ