အာရွတိုက္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ေျခဆန္႕လာေသာ EBOLA (သို႕) ေသမင္းဗိုင္းရပ္

 

အာရွတိုက္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ေျခဆန္႕လာေသာ EBOLA (သို႕) ေသမင္းဗိုင္းရပ္ **********************************************************************

အထူးေဆာင္းပါ (ဆက္လက္မွ်ေဝရန္) Myo Min Latt - 31.7,.2014 

 

အာဖရိကတိုက္အလယ္ပိုင္းေဒသတြင္ အေျခခံျဖစ္တည္လာသည့္ အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္ သည္ ယခုအခါ အေမရိက ၊ ဥေရာပ ၊ အာရွသာမက ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွရွိ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံထိတိုင္ေအာင္ ကူးဆက္လာေသာအခါ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံမ်ားသည္ အထူး ေၾကာ္ျငာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ၿပီး အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္အား တားဆီးရန္ စတင္ တာဆူေနၿပီျဖစ္သည္ ။ ထိုအသို႕ တားဆီးရန္ ၾကိဳးစားေနခ်ိန္တြင္ယေန႕မေလးရွားအစိုးရမွလည္း ႏိုင္ငံတြင္း အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါက ေျဖရွႈင္းရန္ အဆင္သင့္ျပင္ဆင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ယေန႕ထုတ္သတင္းစာမ်ားတြင္ေၾကာ္ျငာခဲ့သည္။ သုိ႕ေၾကာင့္ အားလံုးသိရွိရန္ ဤသတင္းအား ေဆာင္းပါးအေနျဖင့္ ဘာသာျပန္တင္ဆက္သည္ ။

 

 ေအာက္ပါ အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္အေၾကာင္း သင္သိပါသလား ..... 

 

၁.EBOLA VIRUS - အီဗိုလာဗိုင္းရပ္ဆိုတာဘာလဲ 

------------------------------------------------------- 

အီဗိုလာဗိုင္းရပ္ဆိုသည္မွာ သဘာဝ တိရိစာၦန္မ်ားမွတဆင့္ လူသို႕ကူးဆက္ေသာ ဗိုင္းရပ္ေရာဂါပိုးတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ေရာဂါ ကူးဆက္ခံရသူ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အသက္ဆံုးရံႈးကာ ရက္ပိုင္းအတြင္း ေသဆံုးေစႏိုင္ေသာ AIDS ထက္အဆေပါင္းမ်ားစြာဆိုးရြားေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာပိုးျဖစ္သည္ ။ အာဖရိကတိုက္အေနာက္အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားရွိ လင္းႏို႕ ၊ ေမ်ာက္ ၊ ဒရယ္ ၊ ေမ်ာက္ဝံ စေသာ တိရိစာၦန္မ်ား တြင္အဆိုပါ အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္ေတြ႕ရွိရၿပီး ေရာဂါပိုး ရွိသည့္ တိရိစာၦန္အသားမ်ားကို စားသံုးရာမွ လူတြင္ ကူးစက္ကာ ယခုအခ်ိန္ထိ ကူးစက္ခံရသူ ၁၂၀၀ ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ ။ ၂၀၁၄ တြင္ အာဖရိက အေနာက္ျခမ္း ႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံအား ကန္႕သတ္ နယ္ေျမမ်ာအျဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိုေရာဂါကို စတင္ပိတ္ဆို႕ေနၿပီျဖစ္သည္ ။ အီဗိုလာသည္ ွႏွာေျခ ၊ ေခ်ာင္းဆိုး စေသာ ေလထုထဲမွတဆင့္မကူးစက္သည္မွာ အလြန္ကံေကာင္းသည္ဟုဆိုရမည္ ။ ၄င္းသည္ တုတ္ေကြးကဲ့သုိ႕ ေခ်ာင္းဆိုးသူေၾကာင့္ ေလထဲမွတဆင့္ မပ်ံႏွံ႕ပါ ။ သို႕ေသာ္ EBOLA သည္ ေရာဂါရွိေသာ တိရိစာၦန္မ်ား ၏ အရည္ ၊ ေသြးသား တို႕အား လက္ျဖင့္ထိျခင္း ၊ ထိုအသားအားစားျခင္း ။ ရာဂါခံစားေနရေသာသူ ႏွင့္ လက္ျခင္းထိေတြ႕ျခင္း ၊ အေရျပားေပါက္ျပဲေသာေနရာအား ထိေတြ႕ျခင္း ၊ ေသြးသားျခင္းထိေတြ႕ျခင္း ၊ နမ္းျခင္း ၊ လိင္ဆက္ဆံျခင္းတို႕ စသျဖင့္ ေရာဂါရွိသူ၏ အေသြးသား ၊ ေသြး ၊ အခၽြဲ ၊ ခႏၵာကိုယ္မွထြက္ေသာအရည္တို႕ကို လက္ျဖင့္ ထိေတြ႕ရံုျဖင့္ ေရာဂါ ကူးဆက္ႏိုင္သည္ ။ ထိုသို႕ေရာဂါကူးဆက္ၿပီး ၂၁ ရက္အတြင္း ေဝဒနာစတင္ခံစားရမည္ျဖစ္ကာ ၊ ထိုသူမွတဆင့္ ယခု ႏႈန္းထားအတိုင္း ၂.၅ ဦးအားဆက္လက္ ကူးဆက္ေနၿပီး ဆက္တိုက္ ပ်ံ႕ပြားသြားမည္ျဖစ္သည္ ။ ေရာဂါခံစားရၿပီးမၾကာခင္ရက္ပိုင္းအတြင္း ေသဆံုးမည္ျဖစ္သည္ ။ 

 

 ၂. ေရာဂါလကၡဏာေတြကဘယ္လိုလဲ

 ---------------------------------------- 

အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးဆက္ခံရၿပီး ၂၁ ရက္အၾကာတြင္ အျပင္းဖ်ားျခင္း ၊ မလႈပ္ရွားႏိုင္ေအာင္ အားအင္ကုန္ဆံုးျခင္း ၊ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းတို႕ ျဖစ္ကာ မၾကာခဏ ေအာ့အန္ၿပီး ဝမ္းသြားသည့္ ရာဂါလကၡဏာ ျပလိမ့္မည္ ။ ထိုမွတဆင့္ေရာဂါျပင္းထန္လာကာ ေက်ာက္ကပ္ ၊ အသဲ တို႕၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ဆိုးဝါးစြာ ပ်က္ဆီးေစကာ မ်က္လံုး ၊ ပါးစပ္ ၊ ႏွာေခါင္းတို႕စေသာ ဒြာရေပါက္မ်ားမွ ေသြးထြက္ျခင္း ၊ အေရျပားေပါက္ျပဲကာ ေသြးထြက္ ျခင္း း စသည့္ခႏၵာကိုယ္ အတြင္းအျပင္ တို႕မွ ေသြးထြက္ကာ ေနာက္ဆံုး ေသဆံုး ေစမည္ျဖစ္သည္ ။ ထိုထက္ဆိုးဝါးသည္မွာ ေရာဂါကူးစက္ခံရေသာ သူ ထိုင္သြားသည့္ ခံု ၊ အိပ္ယာ တို႕မွတဆင့္ ကူးဆက္ေၾကာင္းေတြ႕ရေသာ အခါ အဆိုပါ ႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံတြင္ TAXI (တကၠစီ) ၊ ကား၊ ရထား ၊ ေလယာဥ္ တို႕ပါ ေရာဂါေစာင့္ၾကည့္ ေနရသည့္ အေျခအေန တြင္ရွိေနၿပီျဖစ္သည္ ။ ထိုအီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္အား ကုသရန္ေဆးမရွိသကဲ့သုိ႕ ။ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက မည္သို႕မွ လုပ္မရေတာ့ပဲ သီသန္႕ခန္းထဲတြင္ ခြဲထားကာ ေသဆံုးသည္ကိုေစာင့္ရမည္ျဖစ္သည္ ။ ေရာဂါပိုး ကူးစက္သူ၏ ၁၀ ရာခိုင္းႏႈန္းကိုသာ ကယ္ဆယ္ႏိုင္ခဲ့ေသးေၾကာင္းသင္သိရမည္ျဖစ္သည္ ။ 

 

 ၃ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြအထိ ကူးစက္လာခဲ့ၿပီလဲ

 -------------------------------------------- 

၂၀၁၄ ခုႏွစ္၏အီဗိုလာ ဗိုင္းရပ္ျမစ္ျဖားခံရာ Guinea ႏိုင္ငံမွတဆင့္ ေရာဂါေဝဒနာ ခံစားရသူမ်ား ခရီးသြား ေသာေၾကာင့္ ထိုႏိုင္ငံ၏ အိမ္နီးျခင္းႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ Liberia ႏွင့္ Sierra Leone တို႕အား အလွ်င္အျမန္ ကူးဆက္လွ်က္ ရွိသည္ ။ အဆိုပါ ၃ ႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၁၄ မတ္လ မွ စတင္ကာယေန႕အထိ လူဦးေရ ၁၂၀၀ ေက်ာ္အား ကူးစက္ေနၿပီး - ၇၀၀ နီးပါးေသဆံုးခဲ့ၿပီျဖစ္သည္ ။၄င္းသည္ ႏွစ္ ၄၀ အတြင္း အဆိုးဝါးဆံုးေသာ ဗိုင္းရပ္ကူးစက္ ေသဆံုးမႈျဖစ္ေၾကာင္း WHO မွထုတ္ျပန္ခဲ့ရသည္ ။ ေရာဂါဆိုးဝါးေသာ ေဒသမ်ားသို႕ ေဆးကုသေပးရန္ ေရာက္ရွိေနေသာ အထူးကု ေဒါက္တာတစ္ဦးအပါအဝင္ ႏိုင္ငံျခားသား လုပ္အားေပး ၂ ဦးေရဂါကူးစက္ခံရသည္ဆိုေသာအခါ ကမာၻႏိုင္ငံမ်ားၾကား အီဗိုလာ သည္ အထူး သတိထားကိုင္တြယ္ရမည့္ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုး ကူးစက္ဗိုင္းရပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္ ။ အဆိုပါ ၃ ႏိုင္ငံသို႕ စိုက္ပ်ဳိးေရး ၊ က်မ္မာေရ ၊ ပညာေရ တို႕အတြက္ လုပ္အားေပး ေရာက္ရွိေနေသာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ၃၀၀ ေက်ာ္ကို ယခု အခါ အေမရိကန္ က ျပန္လည္ေခၚယူေနၿပီျဖစ္သည္ ။ ယခု အေမရိက ႏိုင္ငံ ၊ လန္ဒန္ ၊ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား ၊ တရုတ္ ၊ ဖိလစ္ပိုင္ တို႕တြင္ ေရာဂါလကၡာမ်ားစတင္ေတြ႕ရွိေၾကာင္း ယေန႕သတင္းစာမ်ားတြင္ေၾကာ္ျငာအၿပီး ႏိုင္ငံတကာေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ အဆိုပါ အီဗိုလာေရာဂါအား ေစာင့္ၾကည့္ေျဖရွင္းရန္ အထူး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျဖင့္ စတင္ေနရၿပီျဖစ္သည္ 

 

၄. မေလးရွားတြင္ ကူးစက္ေနၿပီလား

 --------------------------------------- 

မေလးရွားတြင္ေရာဂါလကၡဏာ ေတြ႕ရွိမႈမရွိေသးပါ ၊ သို႕ေသာ္ မေလးရွားသည္ အာဖရိက ႏိုင္ငံသား မ်ား ဝင္ေရာက္မႈမ်ားေသာေၾကာင့္ ေတြ႕ရွိလာပါက ေျဖရွင္းကိုင္တြယ္ရန္ အသံုးအေဆာင္မ်ား ၊ လိုအပ္ေသာ ကရိယာမ်ားကို ယခု ျပင္ဆင္ထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ယေန႕ည သတင္းမ်ားတြင္ တင္ဆက္သြားခဲ့သည္ ။ အီဗိုလာသည္ ႏိုင္ငံျခားသုိကူးစက္ႏႈန္း အလြန္နည္းသည္ ၊ သို႕ေသာ္ ကူးၿပီဆိုပါက ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ နည္းလမ္း မွာ အားလံုးပိတ္ဆို႕ပစ္ရန္သာ ရွိေတာ့သည္ ။ သို႕ေၾကာင့္ လံုးဝမကူးရန္ ကာကြယ္ထားရန္ျဖစ္ၿပီး လိုအပ္သည္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္ ႏိုင္ငံတကာျမို႕ျပ ေလေၾကာင္း အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ The International Civil Aviation Organization (ICAO) သည္လည္း ေဆြးေႏြးေဆာင္ရြက္ေနရၿပီျဖစ္သည္ ။

 

 ၅. ေရာဂါကူးစက္တဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနၿပီလဲ 

------------------------------------------------------ 

Guinea, Liberia, Sierra Leone စသည့္ အီဗိုလာ အဆိုးဆံုးကူးစက္ရာ ၃ ႏိုင္ငံတြင္ ေက်ာင္းအားလံုး ပိတ္ပစ္ရၿပီျဖစ္သည္ ။ အဆိုပါႏိုင္ငံ ၃ ခု၏ ေဒသ အခ်ဳိ႕တြင္ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈ မရွိေတာ့ပဲ ဆိုးဝါးစြာကူးစက္ၿပီေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္ ။ ေရာဂါကူးစက္မႈသည္ ထိန္းခ်ဳပ္ကိုင္တြယ္ႏိုင္သည့္အဆင့္တြင္မရွိေတာ့ပါ ။ အေျခအေန အလြန္ဆိုးဝါးေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေယေန႕ ႏိုင္ငံတကာသတင္းဌာနမ်ားကေၾကာ္ျငာသည္ ။ အေျခအေန ေကာင္းမလာပဲ ပိုမိုးဆိုးဝါးကာ ကူးစက္သူ ၂.၅ ဆႏႈန္းျဖင့္ တိုးပြာလာေၾကာင္း ေၾကာက္မက္ဖြယ္သိရွိခဲ့ၾကရသည္ ။ Sierra Leone ႏိုင္ငံရွိ အီဗိုလာေရာဂါ အတြက္ အထူးကုသေနရေသာ ထိပ္တန္း ဆရာဝန္ တစ္ဦးသည္ယခု အီဗိုလာေရာဂါကူးစက္ခံရကာ ေသဆံုးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ ။

 

 အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ကေနဒါမွ အဆိုပါ ၃ ႏိုင္ငံသို႕ ေရာဂါကုေပရန္ လုပ္အားေပး သြားေရာက္ေသာ ဆရာဝန္တစ္ဦးသည္လည္း ယခုအခါ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရၿပီျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိေသာအခါ အီဗုိလာသည္ ကမာၻကိုျခိမ္းေျခာက္ေနေသာ ဗို္င္းရပ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ရေတာ့သည္ ။ အဆိုပါ ႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံ၏ ေရာဂါကူးစက္ပ်ံ႕ပြားမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးသည္ ယေန႕ ကမာၻအေရးျဖစ္လာခဲ့သည္ ။ Liberia ႏိုင္ငံတြင္မူ ေက်ာင္းအားလံုး အကန္႕အသတ္မရွိ ပိတ္ထားၿပီး အစိုးရဝန္ထမ္းအားလံုး ခြင့္ ရက္ ၃၀ ေပးကာ လုပ္ငန္းအားလံုး ရပ္ဆိုင္းထားရၿပီျဖစ္သည္ ။ Togo အေျခစိုက္ pan-African ေလေၾကာင္းလိုင္းျဖစ္ေသာ ASKY, ေလေၾကာင္းလိုင္းသည္ အဆိုပါ ၃ ႏိုင္ငံမွ အျခား ႏိုင္ငံ ၂၀ သို႕ ေျပးဆြဲပ်ံသန္းေနေသာေလေၾကာင္းျဖစ္ၿပီး ယခု ASKY၏ ေလေၾကာင္းအားလံုး ရပ္ဆိုင္းထားရၿပီျဖစ္သည္ ။ အသက္ ၄၀ ရွိ Liberia ႏိုင္ငံသားတစ္ဦး Nigeria သုိ႕သြားေရာက္ လည္ပတ္အၿပီး ေသဆံုးခဲ့ကာ အဆိုပါေသဆံုးမႈသည္ အီဗိုလာဗိုင္းရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳအၿပီး Nigeria ႏိုင္ငံတြင္ ယခု ေစာင့္ၾကည့္ကြပ္ကဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ေနရၿပီျဖစ္သည္ ။ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာသုိ႕ေရာဂါကူးစက္ေစေသာ ေရေသာက္ျမစ္ျဖစ္လာေသာအခါ IATA သည္ ေလေၾကာင္းလိုင္မ်ားအား ထိေရာက္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္သြားရန္ ယခု စတင္ေဆာင္ရြက္ၿပီျဖစ္သည္ ။ ယေန႕မွစတင္ၿပီး ေန႕စဥ္ေရာဂါ ပ်ံႏႈံမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ကာ ျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာမ်ားသုိ႕ ပ်ံသန္ေသာေလေၾကာင္းမ်ားကို တားျမစ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာေလေၾကာင္းထိန္းခ်ဳပ္ေရးေအဂ်င္စီသည္ ယေန႕ေၾကာ္ျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရၿပီျဖစ္သည္ ။

 

 ---------------------------------------------------------- 

 

အထက္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ EBOLA (အီဗိုလာဗိုင္းရပ္) အေၾကာင္း ႏွင့္လက္ရွိ ႏိုင္ငံတကာ အေျဖအေနျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအား သတိ ၊ အသိ ၊ ဗဟုသုတ ရေစရန္ သတင္းဌာနမ်ား ၊ က်မ္းမာေရးဆိုင္ရာအင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ား ႏွင့္ ဆရာဝန္မိတ္ေဆြမ်ား၏ အကူအညီရယူကာ သူငယ္ခ်င္းမ်ား သိရွိရန္ ဘာသာျပန္တင္ဆက္ေပးျခင္းျဖစ္သည္ ။ ဤေဆာင္းပါးအားမည္သူမဆို ကူးယူႏိုင္သလို မသိရွိေသးသည့္ နီးစပ္ရာ သူငယ္ခ်င္း ၊ မိတ္ေဆြ အားလံုးသုိ႕ ဆက္လက္ လက္ဆင့္ကမ္း (SHARE) ၾကဖို႕ ကၽြန္ေတာ္တိုက္တြန္းလိုသည္ ။ 

 

 Myo Min Latt ၃၁.၇.၂၀၁၄ Sources : WHO , AFP , BBC , CNN , THESTAR , VOA

 

Posted in: က်န္းမာေရး, သတင္း