Piles Q and A လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေမး-အေျဖမ်ား

ဆရာ့့့လိပ္စာကို Medical Writings ေဆးပညာစုမ်ားကေန ရတာပါ။ ကြ်န္မ ရန္ကုန္ကပါ။ နာမည္က ႕႕႕႕႕ လို႔ေခၚပါတယ္။ အသက္ 23 ပါ။ ကြ်န္မၿဖစ္ေနတာက လိပ္ေခါင္းေရာဂါပါ။ စအိုအၿပင္မွာ အသားစႏွစ္ခုထြက္ေနတာ ခုဆိုရင္ ၄ ႏွစ္ေလာက္ ရွိေနၿပီဆရာ။ သူ အၿပင္မွာထြက္ေနေပမဲ့ ဘာမွသိပ္ထူးထူး ၿခားၿခားေဝဒနာ မခံစားရပါဘူး။ (ကန္ေတာ့) အိမ္သာ တက္ရင္ ေသြးလည္းမပါပါဘူးဆရာ။ စၿဖစ္တုန္းကေတာ့ အရမ္းနာတယ္ဆရာ။ ၿပီးေတာ့ အဖြားက အုတ္နီခဲကို မီးဖုတ္ၿပီး အပူနဲ႔ ၅ ရက္ေလာက္ တစ္ေန႔မွာ ၁ နာရီေလာက္ ထိုင္ရ ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ဘာဆို ဘာမွ ေဝဒနာမခံစားရေတ့တာမို႔ ကြ်န္မလည္း ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ေနခဲ့မိတယ္။ ဒီေန႔ က်န္းမာေရးစာစုတစ္ခုမွာ ဖတ္လိုက္ရတာက ဒီအတိုင္းထားရင္ ေသႏူိင္တယ္လို႔ ေရးထားေတာ့ ဟုတ္မဟုတ္ ေဝခဲြမရၿဖစ္သြားတယ္ဆရာ။ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္မကိုယ္တိုင္က အဲဒါၾကီးကို ဆက္မရွိေစခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ဘယ္လိုဆက္ လုပ္သင့္လဲ၊ ဘယ္လိုေနထို္င္သင့္ဆိုတာ ဆရာဆီက အၾကံၿပဳခ်က္ေလး လိုခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။

လိပ္ေခါင္းေရာဂါကေန ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြက -
၁။ ဝမ္းခ်ဳပ္ရင္ ညွစ္ရရင္ ေသြးထြက္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေစတဲ့ အစားအစာစားပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
၂။ အဆင္မသင့္ရင္ လိပ္ေခါင္းမွာေသြးျပန္ေၾကာပိတ္လို႔ ရုတ္တရက္ အတင္းနာျပီး၊ မထိုင္ႏိုင္ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းေသြးေၾကာပိတ္ေနတာကိုခြဲျပစ္ရမယ္။ စိုးရိမ္စရာမလိုပါ။ ျပင္ပလူနာအျဖစ္ေတာင္မွ ခြဲေပးလို႔ ရတတ္တယ္။
၄။ ထြက္ေနတဲ့ လိပ္ေခါင္းက ျပန္မဝင္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ကုိယ့္လက္နဲ႔ကိုယ္ ျပန္သြင္းရင္ ရမွာျဖစ္ေပမဲ့ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ေနသူေတြမွာထြက္ေနတဲ့ လိပ္ေခါင္းကေရာင္လာလို႔ ျပန္သြင္းမရ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ျဖစ္ရင္ လိပ္ေခါင္းကို (ဆားခါး) မံႈ႔ကိုအဆီ (ပါရာဖင္ဆီ) တခုခုဆြတ္ထားတဲ့ ပတၴီး၊ အဝတ္စမွာတင္ျပီးလိပ္ေခါင္းေပၚ ကပ္ထားေပးရင္ အေရာင္က်ျပီး၊ ျပန္သြင္းလို႔ ရလာမယ္။
၅။ ဝမ္းသြားတဲ့အခါ နာတာ။ ဒါေတြဘဲ ျဖစ္မွာပါ။

လိပ္ေခါင္းကေနေသြးထြက္ရင္ ေသြးတိတ္ေဆးေတြက သိပ္မထိေရာက္ပါ။ ေသြးထြက္တာ ၾကာၾကာျဖစ္လို႔ ေသြးအား နည္းေနမယ္။ အသားအေရ ျဖဴေရာ္ေရာ္ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္းသိႏိုင္တယ္။ ေသြးအားေကာင္းေဆး Ferrous Sulfate စတာမ်ိဳးေသာက္ပါ။ သံဓါတ္ကဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ျပန္တယ္။ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္၊ ကန္ဇြန္းရြက္၊ ဒယ္အိုး-ဟင္းအိုးမွာခ်က္-ျပဳတ္-ေက်ာ္တဲ့အခါ အမဲေရာင္အရည္ထြက္တဲ့ အသီးအရြက္တိုင္းသံဓါတ္တာမို႔ ေရြးစားပါ။ ခါးရမ္းသီး၊ ေဘာက္ရြက္။ အမဲ-ဝက္-ၾကက္ အသဲကလဲေသြးအားေကာင္းေစတယ္။

ဝမ္းေျပာ့ေအာင္စားရမဲ့ အမ်ဥ္မ်ားအစာေခၚတဲ့ အစားအစာေတြကအၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ အသီးအရြက္-အသီးအႏွံေတြ အကုန္လံုးလိုလိုပါ။ သခြါးသီး၊ ပဲသီး၊ ႐ံုးမတီ (ရံုးပတီး)သီး၊ မံုလာ ျဖဴ-နီ-စိမ္း၊ အာလူး၊ ေျပာင္းဖူး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ခရမ္းသီး၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ကန္စြန္းဥ၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ သေဘၤာသီး၊ မာလကာသီး၊ စြန္ပလြန္သီး၊ ဘယ္ရီသီး၊ သစ္ေတာ့သီး၊ ကီဝီသီး၊ စပ်စ္သီး၊ ပန္းသီး၊ ေနၾကာေစ့၊ ေျမပဲဆံ၊ အံုးသီးဆံ၊ ငွက္ေျပာသီး၊ လိမ္ေမာ္သီး၊

ဝမ္းခ်ဳပ္ရင္ ျပင္းတဲ့ ဝမ္းႏုတ္ေဆးအစားခပ္ေျပာ့ေျပာ့ေသာက္ပါ။ ေကာင္းတာက Milk of Magnesia or Cream of Magnesia ေခၚတဲ့ ေဆးရည္ကုိမအိပ္ခင္ ဟင္းစားဇြန္း ၂ ဇြန္းေသာက္ပါ။ဝမ္းသြားတဲ့အခါ နာတာျဖစ္ရင္ လိပ္ေခါင္း ထည့္ေဆး တခုခုကို ဝမ္းမသြားခင္ ထည့္ေပးလို႔ရတယ္။ ေဆးေတာင့္လဲလာတယ္ (ခရင္မ္) လဲလာတယ္။ တခ်ိဳ႔က ေခ်ာဆီသေဘာျဖစ္ျပီး၊ တခ်ို႔ကထံုေဆးသေဘာျဖစ္တယ္။

အစိုးရိမ္ မၾကီးပါနဲ႔။ ခႏၶာကိုယ္ အဝမလြန္ေစနဲ႔။ အေနအထိုင္ ဂရုစိုက္ပါ။ ၾကမ္းျပင္မွာေဆာင့္ေၾကာင့္ မထုိင္ပါနဲ႔။ ဗမာျပည္မွာမီးလႈံရင္း၊ ေျမစိုက္ မီးဖိုမွာထမင္းခ်က္ရင္း၊ သန္းရွာရင္းစသျဖင့္ လုပ္ခ်ိန္သံုးတဲ့ ဖင္ထိုင္ခံုလိုခံုအနိမ့္ကိုမသံုးပါနဲ႔။ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ႏွာေျခတာလုပ္ရတိုင္း၊ စအိုေနရာကိုစိတ္ကေနထိန္းထားပါ။ အေလးအပင္မတာ၊ အထိုင္အထ လုပ္တာမွာလဲ ထိန္းျပီးမွ လုပ္ပါ။အိမ္သာကေဆာင့္ေၾကာင့္ ထိုင္ရတာမ်ိဳးကိုမသံုးပါနဲ႔။ အဂၤလိပ္ပံုစံဆိုတာမ်ိဳး သံုးပါ။ ခါးကို ၉ဝ ဒီဂရီထိုင္လို႔ရတာမ်ိဳး။ ဝမ္းသြားျပီးတိုင္းစကၠဴ၊ တြိဳင္းလက္ေပပါ၊ တစ္ရွဴး အစား၊ ေရကိုသာသုံးပါ။

လိပ္ေခါင္းကို ေဆးနဲ႔ကုတယ္ဆိုတာခံစားေနရတာေတြ သက္သာေစဘို႔ ျဖစ္တယ္။
• ေရေႏြးထဲမွာ ၁ဝ မိနစ္ၾကာထိုင္ပါ။ ထပ္ထိုင္ႏိုင္ေလေကာင္းေလ။
• ေရာင္ေနရင္ ေရခဲကပ္ေပးပါ။
• (ေကာ္တြန္) အတြင္းခံကိုသာ ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ ဝတ္ဆင္ပါ။
• ဝမ္းသြားျပီးတိုင္းစအိုကိုစိုေနတဲ့အဝတ္၊ တစ္ရွဴးနဲ႔ သန္႔ရွင္းပါ။ ေရသံုးတာအေကာင္းဆံုးပါ။
• နာေနရင္ Acetaminophen or Aspirin ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးေသာက္ပါ။ အစာနဲ႔ ေဆးနီးပါေစ။
• လိပ္ေခါင္းထည့္ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးထည့္ပါ။ Hydrocortisone ဆိုတဲ့ (ေကာ္တီဇံုး) ပါတတ္တယ္။ သတိထားဘို႔ကနာတာ၊ ေရာင္တာ၊ ယားတယေတြ ယာယီသက္သာေစဘို႔သာျဖစ္တယ္။ ေဆးနာမယ္တခ်ိဳ႕ကေတာ့ -
- Proctosedyl ointment
- Homeopathic Hemorrhoid Relief ointment
- Anusol HC Ointment
- Avenoc Ointment
- Hemorrhoidal Ointment
- Heel/BHI - Hemorrhoid Relief Ointment 50g
- Hemmorex Ointment 1oz
- Avenoc' Ointment
- Medline Hemorrhoid Relief Ointment - 2 Oz Tube

အတြင္းလိပ္ေခါင္းကုသနည္းမ်ား
1. Rubber Band Ligation သားေရကြင္းနည္း၊
2.Injection Sclerotherapyထိုးေဆးနည္း၊
3.Infrared Photocoagulation အနီေအာက္ေရာင္ျခည္နည္း၊
4.Laser Coagulation ေလဆာနည္း၊
5.Hemorrhoidectomyခြဲစိတ္နည္း၊

အျပင္လိပ္ေခါင္းကုသနည္းမ်ား
1.Infrared Photocoagulation အနီေအာက္ေရာင္ျခည္နည္း၊
2.Laser Coagulation ေလဆာနည္း၊
3.Hemorrhoidectomyခြဲစိတ္နည္း၊

• ျပန္သြင္းမရတဲ့ လိပ္ေခါင္းအတြက္ ခြဲစိတ္နည္းကအေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။
• အျပင္လိပ္ေခါင္မွာရုတ္တရက္ေသြးျပန္ေၾကာပိတ္လို႔ အတင္းနာရင္ ခြဲစိတ္နည္းခ်က္ခ်င္းလုပ္တာေကာင္းတယ္။

မိမိဖါသာဂရုစိုက္နည္း
• လိပ္ေခါင္းအေတာ္မ်ားမ်ားကသူ႔ဖါသာသူ ၁-၂ ပါတ္အတြင္းသက္သာလာ ႏိုင္တယ္။
• ဖိုင္ဘာမ်ားအစားအစာေတြ စားပါ။
• ေရတေန႔ ၈ ခြက္ေသာက္ပါ။
• ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ ပိုလုပ္ပါ။
• ဝမ္းမာေနရင္ ဝမ္းလြယ္မဲ့ အစားအစာေတြ စားပါ။ မန္က်ီးမွည့္ေဖ်ာ္ရည္၊ သေဘၤာသီးမွည့္၊ ကန္စြန္းရြက္၊ Milk of Magnesia ဇြန္းၾကီး ၂ ဇြန္းအိပ္ရာဝင္ေသာက္ပါ။
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားေနရင္ ေလွ်ာ့ခ်ပါ။
• အလုပ္မအားလို႔ ဝမ္းသြားမွာကိုထိန္းထာတာမ်ိဳးမလုပ္ပါနဲ႔။
• တကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး၊ စအိုတဝိႈက္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ

Posted in: က်န္းမာေရး