အေမရိကန္ သမၼအိုဘားမားႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္တိုပ အိမ္ျဖဴေတာ္တြင္ ေတြ႔ဆုံစဥ္ (ဓာတ္ပုံ – asiannew.net)
လာမည့္ ႏိုဝင္ဘာလသည္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့ေသာ မွတ္တိုင္ တခုျဖစ္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပႏိုင္ခဲ့သည္မွာ ၄ ႏွစ္ျပည့္ခ်ိန္ ျဖစ္သလို ေနာက္ထပ္ေရြး ေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္ ၁ ႏွစ္သာ လိုေတာ့သည့္ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား တက္ေရာက္မည့္ အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေဝးကို ျမန္မာႏိုင္ငံက အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံက်င္းပေပး ရမည့္ လလည္းျဖစ္သည္။
တနည္းဆိုရေသာ္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ မ်ား၏ တိုးတက္ ေအာင္ျမင္ မႈကို အကဲျဖတ္ႏိုင္မည့္ အခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ျပႆနာ အထူ ဆံုး ႏိုင္ငံဟု ဆိုေကာင္း ဆိုႏိုင္သည့္ အေျခအေနတြင္ ကာလရွည္စြာ ရွိေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံ၏အနာဂတ္တြင္ မည္သို႔ျဖစ္လာမည္ကို ျမင္ေတြ႔ခြင့္ လည္း ရမည္ ျဖစ္သည္။
ကုလားဖန္ထိုးသည့္ ကစားပြဲ
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္မွ်တမႈႏွင့္ ေဝးကြာခဲ့ေၾကာင္း မၾကာခဏ ေမ့ေလ်ာ့ေနၾက ပါသည္။ အစိုးရကိုယ္တိုင္၏ အမွတ္တမဲ႔ ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ားသည္ပင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ႐ိုးသားမႈ မရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနသည္။ ပဲခူးေဒသမွ မဲဆႏၵနယ္တခုတြင္ မဲဆႏၵရွင္ ၁၀၂ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက မဲေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ယခင္သတင္းကို ျပင္ဆင္ေၾကာင္း ႏိုဝင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က အစိုးရပိုင္ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကိန္းဂဏန္းအမွန္မွာ ၉၉ ဒသမ ၅၇ ရာခိုင ္ႏႈန္းျဖစ္သည္ဟု အဆိုပါ ေၾကညာခ်က္က ဆိုသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္း အမ္းၿမိဳ႕နယ္တြင္လည္း မဲဆႏၵရွင္ ၁၀၄ ဒသမ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက မဲေပး ခဲ့သည္ဟု ဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ၇၁ ဒသမ ၇၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။
ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ)က ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျခင္း မရွိသည့္ မဲဆႏၵနယ္မ်ား တြင္ အႏိုင္ရရွိသည္ဟု ေၾကညာျခင္းမ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္။
အတိုက္အခံပါတီမ်ားက အႏိုင္ရရွိရန္ အလားအလာ ေကာင္းေနေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားတြင္ “ႀကိဳတင္မဲ” ဟုေခၚသည့္ မဲအေျမာက္အျမား ထည့္သြင္း ေရတြက္ၿပီး မူလရလဒ္ကို ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေစခဲ့၏။
ထိုသို႔ ေပၚေပၚထင္ထင္ လိမ္လည္မႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံ တဝန္းလံုးတြင္ ရွိခဲ့သည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ သည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒတြင္ တပ္မေတာ္က အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးတြင္ ဦးေဆာင္ပါဝင္ရမည္ဟု ျပ႒ာန္း ထားသည္။ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္လံုးတြင္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ရယူထား သည္။
အခန္း ၁၂ တြင္လည္း အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး အတြက္ ႐ႈပ္ေထြးေသာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ထည့္သြင္း ထားသည္။ လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ေျပာင္းလဲေရးတြင္ စစ္တပ္ကို ထိေရာက္သည့္ ဗီတိုအာဏာ အပ္ႏွင္းေပး ထားသည္။
အေသးစား ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဥပေဒၾကမ္း တင္သြင္းမွ သာလွ်င္ စဥ္းစားသြားမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဓိကအခ်က္မ်ား ျပင္ဆင္လိုလွ်င္မူ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္၏ ေထာက္ခံမႈ ရရွိႏိုင္မည္ဟု အပိုဒ္ ၁၀၄ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔ေနာက္ ျပည္လံုးကြ်တ္ ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပရန္ လိုအပ္ၿပီး ဆႏၵမဲ ေပးခြင့္ရွိသူ အားလံုး၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္က ေထာက္ခံရမည္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒသည္ အတုအေယာင္ ဆႏၵခံယူပြဲမ်ားႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ ေပါင္း စပ္ထားၿပီး စစ္တပ္က စဥ္ဆက္မျပတ္ အာဏာကို သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းျဖင့္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားႏိုင္ေစရန္ ဥပေဒအရ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ သတ္မွတ္ထားေသာ အပိုဒ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသည္။
၁၉၇၃ ခုႏွစ္က ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ အတြက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ဆႏၵခံယူပြဲကလည္း ၂၀ဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကဲ့သို႔ပင္ ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္စရာ မရွိသည့္ ဆႏၵခံယူပြဲျဖစ္ခဲ့သည္။ အကယ္၍ အေျခအေနကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့လွ်င္လည္း ပုဒ္မ ၄၁၃ တြင္ သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး အာဏာမ်ားကို ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးရန္ ခြင့္ျပဳထားသည္။
အမွန္တရားကိုမ်က္ကြယ္ျပဳျခင္း
၂၀၁၀ ႏိုဝင္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး၍ မ်ားမၾကာမီအခ်ိန္တြင္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လႊတ္ေပးလိုက္ျခင္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ရာေပါင္း မ်ားစြာကို ျပန္လႊတ္ ေပးျခင္း၊ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္ ကတိျပဳျခင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း မ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အခက္အခဲ အတားအဆီးမ်ားႏွင့္ လူတဦးတေယာက္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္းတခု၏ အက်ိဳး အတြက္ ဦးတည္ထားျခင္းမ်ားကို အျပစ္မယူဘဲ ခြင့္လႊတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသိန္းစိန္သည္ မ်က္ႏွာသစ္တဦး မဟုတ္သည္ ကိုလည္း ေမ့ေလ်ာ့ခဲ့ၾကသည္။
ဦးသိန္းစိန္၏ သမၼတသက္တမ္း အစပိုင္းလမ်ား အတြင္း ကမၻာတလႊားရွိ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက သပိတ္ေမွာက္ထားသည့္ အပယ္ခံႏိုင္ငံ အျဖစ္မွ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ အေလးထားမႈကို ရရွိေသာ ႏိုင္ငံ အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲ လာခဲ့သည္။
ဥေရာပသမဂၢက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ အားလံုးကို ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ကာ အေမရိကန္ ကလည္း တခ်ိဳ႕ကို ႐ုပ္သိမ္း ေပးခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ လတြင္ ေစလႊတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ တႏွစ္ၾကာသည့္အခါ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမားလည္း ေရာက္ရွိ လာခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွ ပညာရွင္မ်ားလည္း ပိုၿပီး အလုပ္ လုပ္လာၾကၿပီး ခါေတာ္မီ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စတင္ခ်ီးမြမ္း ေျမႇာက္ပင့္လာၾကသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ စ၍ စစ္တပ္၏ ၾကမ္း တမ္းရက္စက္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ ရွိေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတြင္ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးတြင္ ခိုင္မာစြာ စြက္ဖက္ ပါဝင္ေနမႈကိုလည္း ေလွ်ာ့တြက္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း၌ စစ္တပ္က ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) ကို အဓိက ထိုးစစ္တခု ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဝါရွင္တန္ အေျခစိုက္ ဗ်ဴဟာႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရးဌာန(CSIS) က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၀ ရက္ ေန႔တြင္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
အဆိုပါ အစီရင္ခံစာတြင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေဒသဆိုင္ရာ စစ္ဌာနခ်ဳပ္မ်ားသည္ ပံုမွန္ အတိုင္းအတာ မဟုတ္ သည့္ ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားျဖင့္ ကာလၾကာရွည္စြာ ျပဳမူက်င့္သုံး ခဲ့ၾကသည္၊ စစ္တိုင္းမႉး အေျမာက္ အျမားက ၎တို႔ တာဝန္ ယူရသည့္ ေဒသမ်ားကို ပုဂၢိဳလ္ေရး အရ အပိုင္စားရသည့္ ေနရာမ်ား သဖြယ္ သေဘာထားခဲ့ၾကသည္၊
အာဏာသိမ္း စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ႏိုင္ငံတြင္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္သည့္ အဖြဲ႔ အနည္းဆံုး တဒါဇင္ ခန္႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရ ခ်ိန္ဆိုလွ်င္ ထူးျခားခ်က္ မဟုတ္ဘဲ နားလည္ႏိုင္သည့္ ကိစၥျဖစ္သည္၊ သို႔ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီ ေပၚေပါက္ လာၿပီး အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ဦးတည္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္မူ အစိုးရ အေပၚ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္စီးေစၿပီး စစ္တပ္၏ လူနည္းစု အစိတ္အပိုင္း တခုကို အဖ်က္သမားမ်ား အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳသလို ျဖစ္ေနသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
KIA ကို တိုက္ခိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္က ႐ုရွားႏိုင္ငံမွ ေထာက္ပံ့ေပးထားသည့္ ဟုိင္းအမ်ိဳးအစား တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ား၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလုပ္ ေျမျပင္တိုက္ခိုက္ေရး ေလယာဥ္မ်ား၊ လက္နက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တင့္ကားမ်ားကိုပင္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။
KIA ကို တိုက္ခိုက္ရန္ အမိန္႔သည္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ အႀကီးဆံုးေနရာမွ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနျဖင့္ ထိုသို႔ျဖစ္ပြားျခင္းမွ တားဆီးရန္ ဆႏၵရွိခဲ့လွ်င္ တားဆီးႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့သည္မွာ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ပင္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Johns Hopkins School of Advanced International Studies မွ 38 North အမည္ရွိ ကိုရီးယား ေလ့လာေရး ဌာနအတြက္ ေရးသားခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔ တြင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ 38 North အမည္ရွိ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ Melissa Henham က ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား စစ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ စနစ္တက် စုေဆာင္းထားေသာ သတင္းမ်ားကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့သည္။
“စစ္အစိုးရကို မယံုၾကည္သည့္ သေဘာထားခ်င္း မတိုက္ဆိုင္သူမ်ားက ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာ အဆင့္ ျမင့္ အရာရွိမ်ား ေျမာက္ကိုရီးယားသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့သည့္ ခရီးစဥ္တခု၏ သတင္းႏွင့္ ဓာတ္ပံုမ်ား ကို ထုတ္ေပးခဲ့ၾကသည္။
ထိုခရီးစဥ္တြင္ အီဂ်စ္၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရန္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ရန္ ခ်ိတ္ဆက္ထားသည့္ စကတ္ဒ္ ဒံုးက်ည္ ထုတ္လုပ္ သည့္ စက္႐ံုတခု အပါအဝင္ လက္နက္စက္႐ံုမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၾကသည္” ဟု အဆိုပါ အစီရင္ ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထား သည္။
သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ သတင္းေပးပို႔မႈသည္ ျမန္မာစစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ပတ္သက္ မႈ အေပၚ စိုးရိမ္ ပူပန္ၾကသည့္ ျမန္မာအစိုးရ အရပ္ဘက္ ဝန္ထမ္းမ်ားထံမွ ထြက္ေပၚလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထီးက်န္ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားသည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္မွ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ျခင္းသို႔ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲလာရျခင္းတြင္ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔၏ ဆက္ဆံ ေရးက အဓိကအေၾကာင္းရင္း တရပ္ျဖစ္ၿပီး ေနျပည္ေတာ္မွ ျမန္မာအစိုးရကို ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ အဆက္ အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ေစရန္ ဆြဲေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို ႏွစ္သိမ့္ေနရန္ စိတ္အားထက္သန္ေနသည့္ Melissa Henham ယူဆခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပၚထင္ထင္ စတင္ခဲ့သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မ်ားေၾကာင့္ အေမရိကန္ မဟုတ္သည့္ ပညာရွင္မ်ားသည္လည္း မၾကာမီမွာပင္ အေမရိကန္၏ အေတြးအေခၚေနာက္သို႔ လိုက္လာၾကသည္။
ဩစေၾတးလ် ႏိုင္ငံ ကင္ဘာရာ (Canberra) တြင္ အေျခစိုက္သည့္ ပညာေရးဝက္ဘ္ဆိုက္ တခုျဖစ္ေသာ New Mandala မွ အယ္ဒီတာ တဦးျဖစ္သည့္ နီကိုလပ္စ္ ဖာရယ္လီ (Nicholas Farrelly) က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးေရးကို စတင္ဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ႏိုဗဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုႏွင့္ ထိုက္တန္သူ ျဖစ္ေၾကာင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေရးသားခဲ့သည္။
Financial Times သတင္းစာမွ သတင္းေထာက္ေဟာင္း ဂြင္းေရာ္ဘင္ဆင္ (Gwen Robinson) က ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး သမား ဦးသိန္းစိန္ကို “နားေထာင္တတ္သည့္ အႀကီးအကဲ (the Listener-in-Cheif)”ဟု Foreign Policy မဂၢဇင္းတြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလထုတ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါး တပုဒ္တြင္ အမည္ေပးခဲ့သည္။
သူ ထုတ္ေဖာ္ျပသခဲ့ျခင္း မရွိသည့္ အခ်က္တခုမွာ သူသည္ ဦးသိန္းစိန္က အကန္႔အသတ္မဲ့နီးပါး အခြင့္ အေရး ေပးထားသည့္ ႏိုင္ငံျခားသတင္းေထာက္ အနည္းငယ္ထဲတြင္ တေယာက္အပါအဝင္ ျဖစ္ၿပီး ဦးသိန္း စိန္ႏွင့္အတူ ခရီးစဥ္မ်ား လိုက္ပါခဲ့ဖူးျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ားသည္ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အံုၾကြ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေသြးလႊမ္းေသာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွ ျဖစ္ရပ္မ်ား အထိ သမိုင္းကို ျပန္လည္ ေရးသားျခင္းျဖင့္ အလုပ္မ်ား ေနခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာ့အေရးပညာရွင္ ဟန္႔စ္ဘန္းဇိုလ္နာ (Hans Bernd Zollner) က အာဏာရွင္ ဦးေနဝင္းက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ေရဒီယိုမွ ေန၍ အကယ္၍ ဆႏၵျပပြဲမ်ား ထပ္မံျဖစ္ေပၚလာခဲ့လွ်င္ တပ္မေတာ္က မိုးေပၚေထာင္ပစ္မည္ မဟုတ္၊ တည့္တည့္သာ ပစ္လိမ့္မည္ဟု အမွန္တကယ္ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ရွိမရွိ ေမးခြန္းထုတ္ လိုက္သည္။
ဩဂုတ္လတြင္ ထိုအတိုင္း တကယ္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး လမ္းေပၚသို႔ထြက္၍ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား အေပၚ မေက်နပ္မႈမ်ားကို မ်ိဳသိပ္မထားႏိုင္ေတာ့ဘဲ ေဖာ္ထုတ္လာၾကသည့္ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို စစ္တပ္က ပစ္သတ္ခဲ့သည္။ ထိုသို႔ အစုအၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ အေရးယူျခင္းႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့၏။
Nordic Institute of Asian Studies မွ မၾကာေသးမီက ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္တြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ Frankfurt ရွိ Goethe တကၠသိုလ္မွ Michael Lidauer ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ “မဲရလဒ္မ်ား မရရွိမီ အခ်ိန္မွာပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႔ (နဝတ) က အေျခခံဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲၿပီးမွ သာလွ်င္ အရပ္သား အစိုးရကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခု ၾကာျမင့္ခဲ့သည္” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။ အမွန္ တကယ္အားျဖင့္ ထိုေၾကညာခ်က္သည္ ေရြးေကာက္ ပြဲျပဳ လုပ္အၿပီး ၂ လၾကာသည့္ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန႔က်မွ ထြက္ေပၚ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ပထဝီႏိုင္ငံေရး အရွိတရား
ထို႔ေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္တာ ကာလကို အေလးအနက္ သံုးသပ္ၾကည့္ပါက မည္သို႔ အေျဖထုတ္ ႏိုင္ မည္နည္း။ ပထမဆံုး အေနျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း သြားၿပီး အရပ္သားမ်ားသို႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ျငင္းပယ္ ရေပလိမ့္မည္။
ရန္ကုန္ႏွင့္ ဘန္ေကာက္ အေျခစိုက္ အေနာက္တိုင္း သံတမန္မ်ား ေျပာၾကသလို ျမန္မာစစ္တပ္မွ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိမ်ား အာဆီယံေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ ေလ့လာခဲ့ၾကၿပီး ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးစနစ္မ်ားျဖင့္ တိုးတက္ ေနၾကပံု မ်ားကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ မူဝါဒသစ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ယူဆရန္ ကလည္း အလားတူပင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
ထိုအဆိုသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမ်ားသို႔ သြားေရာက္ႏိုင္ ေသာ လူနည္းစုသည္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ မိသားစုဝင္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္ဆို သည့္အခ်က္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားပါက မျဖစ္ႏိုင္သည္ကို ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။
အေျဖက ရွင္းပါသည္။ ပထဝီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္အရာရွိႀကီးမ်ားက ျမန္မာျပည္သူမ်ားကို အားလံုးကို ေခတ္ အဆက္ဆက္ က်င့္သံုးလာခဲ့ေသာ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္သည့္ စနစ္မ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားရန္ မျဖစ္ႏိုင္ သည္ကို သိနားလည္လာ ၾက၍ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔က ႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာမွ လက္ခံႏိုင္ေသာ အသြင္ သဏၭာန္ မ်ိဳးျဖင့္ သူတို႔၏ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြား အတြက္လည္း ပိုမိုအဆင္ေျပေစမည့္ အေနအထားသို႔ ေျပာင္း လဲၿပီး ႏိုင္ငံကို ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္ လိုၾကသည္။
ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ၿပီး ေနာက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အျပည ္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (IMF) ႏွင့္ကမၻာ့ဘဏ္ အစရွိေသာ ေငြေခ်းသည့္ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား ႏွင့္လည္း ထိေတြ႔ဆက္ဆံ လာႏိုင္ ခဲ့သည္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ အဆင့္အထိ မေရာက္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား ရင္းျမႇဳပ္ ႏွံမႈမ်ား တစိမ့္စိမ့္ စီးဝင္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျမင့္တက္လာသည့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ အတား အဆီးမ်ားက အရွိန္အဟုန္ကို ေႏွးေကြးေစခဲ့သည္။
တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္မ်ား အရ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈမွာ တိုးတက္လာေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား တိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ (FDI) မွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ေဒၚလာ ၂၅၉ ဒသမ ၆ သန္းျဖင့္ နိမ့္ပါးစြာ ရပ္တည္လ်က္ရွိၿပီး ထိုပမာဏမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ တြက္ခ်က္ ရရွိသည့္ တလ ပ်မ္းမွ် ေဒၚလာ၂၉၆ ဒသမ ၇ သန္းထက္ပင္ နည္းပါးေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ယခင္က တ႐ုတ္အေပၚ အားထားမွီခို ေနရသည္ကို မ်ားစြာ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ထိုအခ်က္ သည္ပင္လွ်င္ ယခုျပဳလုပ္ ေနသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဟုဆိုသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အတြက္ ေနာက္ကြယ္မွ အဓိကတြန္းအား တရပ္လည္း ျဖစ္သည္။
ပထဝီႏိုင္ငံေရးသည္ အေနာက္ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား အတြက္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တခုျဖစ္သည္။ အထူး သျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုလို အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ိဳး အတြက္ ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥမ်ား အတြက္ ဟန္ျပ ကတိစကားမ်ား ေပးလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ အေမရိ ကန္ က ၎၏ မူဝါဒကို ေျပာင္းလဲလာခဲ့ သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယခင္က ထားရွိခဲ့ေသာ ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်မႈမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အတိုင္းအဆမရွိ ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရး ရရွိသြားခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၏ နည္းဗ်ဴဟာ ပိုင္းဆိုင္ရာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရး ကြ်မ္းက်င္သူႏွင့္ စီအိုင္ ေအမွ ဆန္းစစ္ ေလ့လာသူ အရာရွိေဟာင္း Marvin Ott က Los Angeles Times ၌ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းက သတင္း တပုဒ္ ေရးသားခဲ့သည္။
“အေမရိကန္ ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိတဲ့ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ ဖိႏွိပ္ခံရမႈေတြ အတြက္ ဆက္လက္ၿပီး ေဝဖန္ေျပာဆို တာေတြကို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္၊ လုပ္လည္း လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ လံုၿခံဳေရး ကိစၥေတြ၊ တျခား အမ်ိဳးသားေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ လုပ္ေဆာင္စရာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ကို တျခား နည္းလမ္းေတြ ေျပာင္းလဲသံုးစြဲဖို႔ အခ်ိန္က်ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္” ဟု Ott က သံုးသပ္ခဲ့သည္။
၂၀ဝ၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံအၾကား စစ္ေရး အရ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ဆက္ဆံေရးကို ဟန္ခ်က္ ညီမွ်ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ေျမာက္ကိုရီးယားက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္းတူးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကြ်မ္းက်င္မႈ အတတ္ပညာ ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း အျပင္ လက္နက္ႀကီးမ်ား၊ ေရဒါႏွင့္ ေလေၾကာင္းကာကြယ္ေရး စနစ္မ်ား ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ၿပီး အေျမာက္ႏွင့္ ဒံုးက်ည္ဆိုင္ရာ နည္းပညာမ်ားကို ေပးအပ္ခဲ့သည္ဟု အာရွႏွင့္ အေနာက္တိုင္း ေထာက္လွမ္း ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက စြပ္စြဲခဲ့ၾကသည္။
တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္မွလည္း တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုရမႈမ်ား ႀကီးထြားလာမည္ကို စိုးရိမ္လာ ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ အေစာပိုင္းတြင္ စာမ်က္ႏွာ ၃၄၆ မ်က္ႏွာပါ “A Study of Myanmar – US Relations” အမည္ရွိ စာတမ္းတေစာင္ကို ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕ရွိ စစ္တကၠသိုလ္တြင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။
ထိုစာတမ္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေပၚ သံတမန္ေရးရာ မိတ္ဖက္အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ စီးပြား ေရးဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့သူ အျဖစ္ မွီခိုေနရျခင္းက လည္းေကာင္း တိုင္းျပည္၏ လြတ္လပ္ေရးကို ထိပါးလာႏိုင္ သည့္ အမ်ိဳးသား အေရးေပၚ အေျခအေနကို ဖန္တီးႏိုင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အစိုးရသစ္ ေရြးေကာက္ၿပီးခ်ိန္၌ အေနာက္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို ပံုမွန္ျဖစ္ ေပၚလာေစရန္ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္သည္။ သို႔မွသာလွ်င္ အစိုးရ အေနျဖင့္ ကမၻာႏွင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ ဆက္ဆံ ႏိုင္လိမ့္မည္ ဟုလည္း စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုအခ်က္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မူဝါဒခ်မွတ္သူမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုေနမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း မျပဳမီကာလႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ျခင္း မျပဳမီ ကာလမ်ားအတြင္း ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာမ်ားကို ႀကိဳတင္ သိျမင္ထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။
၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ အတြင္းရွိခဲ့ေသာ အဓိကျပႆနာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ထိန္းသိမ္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။
သူ႔ကို ထိန္းသိမ္းထားသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ဖိအား ပိုမ်ားၿပီး ထိန္းသိမ္း မထားပါက ဖိအားေလ်ာ့နည္းသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပန္လႊတ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အေနာက္တိုင္းႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း စာတမ္းတြင္ ေစာင္းပါးရိပ္ျခည္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အစီအစဥ္၏ အဆံုးစြန္ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အတိုက္အခံမ်ားကို ေခ်မႈန္းေရးသာ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုစာတမ္းတြင္ ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္မွာ အစိုးရ အေနျဖင့္ မီဒီယာႏွင့္ ျပည္ပသို႔ ေရာက္ရွိေနသူမ်ားက လုပ္ကိုင္ေနသည့္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ယွဥ္ႏိုင္ၿပိဳင္ႏိုင္ဖြယ္ မရွိသည့္ အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ရန္ ဖိတ္ေခၚႏိုင္ခဲ့ပါက ႏိုင္ငံတကာ၏ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ထားရွိေသာ သေဘာထားကို ေျပာင္းလဲေစရန္ အေထာက္အကူ ျဖစ္လာႏိုင္သည္ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
လတ္တေလာ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈမ်ား မတိုင္ခင္ ကာလမ်ားတေလွ်ာက္ အေမရိကန္ကြန္ ဂရက္အမတ္မ်ား အပါအဝင္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ယခင္အစိုးရ လက္ထက္က ျပင္းျပင္ထန္ထန္ ရႈတ္ခ်ခဲ့ၾကပံုမ်ိဳးႏွင့္ မတူဘဲ ပိုမိုအျပဳသေဘာ ေဆာင္ေသာ ေဝဖန္မႈမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။
ထိုအျမင္မ်ားက ယခုအခ်ိန္တြင္ ဝမ္းေျမာက္ေက်နပ္ဖြယ္ရာ အျဖစ္ ထြက္ေပၚလာသည္။“ျမန္မာႏိုင္ငံသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို႔ အတြက္ ေသနတ္တခ်က္ မပစ္ရဘဲနဲ႔ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံသစ္တခု ထပ္ရလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု အေမရိကန္ သမၼတအိုဘားမားက ယခုႏွစ္ ေမလအတြင္းတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဤေနရာတြင္ သမၼတအိုဘားမား ေျပာၾကားခဲ့ေသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ဆိုသည္မွာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ဆိုလိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သမၼတအိုဘားမား စိတ္ကူးထားေသာ အာရွကို အေလးေပးသည့္ “Asian Pivot” အစီအစဥ္ အတြက္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္လႊမ္းမိုးမႈမွ ခြဲထုတ္ႏိုင္ေရးသည္ ထပ္တူထပ္မွ် အေရးႀကီးသည့္ အေၾကာင္းရင္း တရပ္မဟုတ္ဟု မယူဆႏိုင္ပါ။
အဓိကစိတ္ပ်က္ရျခင္းမ်ား
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ အဓိက စိုးရိမ္စရာတခု မဟုတ္လွ်င္ပင္ အေမရိကန္၊ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ တျခား ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္သို႔ ဦးတည္သြားေနသည္ ဟု အမ်ားက ေမွ်ာ္ လင့္ထားၾကသည့္ ျဖစ္စဥ္မွ ေန၍ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ သြားေနသည့္ လတ္တေလာ အေျခအေနမ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳ မထားသင့္ပါ။
ပထမဆံုးေသာ စိတ္ပ်က္စရာ အေၾကာင္းတခုမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတရာထူးေနရာ ယွဥ္ၿပိဳင္ ခြင့္ရရွိရန္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို ျငင္းပယ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္သည္လည္း စိတ္ပ်က္စရာအနည္းႏွင့္ အမ်ားဆိုသလို ႀကံဳေတြ႔ ေနရ သည္။ သူ၏ NLD ပါတီသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလကက်င္းပခဲ့ေသာ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ကိုယ္ စားလွယ္ ၄၆ ေနရာအနက္ ၄၄ ေနရာဝင္ ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ ၄၃ ေနရာတြင္ အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္လည္း အႏိုင္ရရွိ သူမ်ားထဲတြင္ အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ NLD ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ အစိုးရ၏ မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိန္ေခၚမႈ သို႔မဟုတ္ ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈ အနည္းငယ္သာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အနီးတြင္ ရွိေနေသာသူမ်ားက လာမည့္ ႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးလွ်င္ NLD က လႊမ္းမိုးသည့္ အစိုးရအဖြဲ႔ တခုရွိလာမည္ဟု ယံုၾကည္ၿပီး ရာထူးေနရာ အတြက္ စတင္ အလုပ္႐ႈပ္ေနၾကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကခ်င္ျပည္နယ္မွ စစ္ပြဲႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ မြတ္စလင္မ်ား အတြက္ တစံုတရာ ေျပာၾကားေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အကယ္၍ NLD က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားစု ရရွိခဲ့ လွ်င္ပင္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအရ ဝန္ႀကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ဒုတိယဝန္ႀကီးမ်ား အျဖစ္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္မည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာမွ ႏုတ္ထြက္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ေသာ လစ္လပ္ေနရာမ်ားကို ျပန္ျဖည့္ရန္ အတြက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ၾကားျဖတ္ေရြး ေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရရာထူး လက္ခံသူမ်ားသည္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္ သက္တမ္း အတြင္းတြင္ ပါတီ၏ အေရးကိစၥ မ်ားတြင္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳရေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ ဥပမာအား ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြး ေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္ ပညာေရး ဝန္ႀကီး ျဖစ္လာခဲ့လွ်င္ သူ႔အေနျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ NLD ပါတီ၏ တာဝန္မ်ားကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။
စစ္တပ္က လိုခ်င္သည္မွာလည္း ထိုနည္း အတိုင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ ပါသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေဘးကို ေရာက္သြားၿပီး ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းမွ သူ၏ အခန္းက႑သည္လည္း အနည္းဆံုး ထိုတႀကိမ္ အတြက္ေတာ့ ၿပီးဆံုးသြားမည္ ျဖစ္သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲက ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ေခတ္သစ္တခုဆီသို႔ ဦးတည္သြားရန္ ျဖစ္ႏိုင္ ဖြယ္ရာ မရွိဖို႔က ပိုၿပီး အလားအလာေကာင္း ေနပါသည္။ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ ကလည္း ႀကီးမားေသာ ေျပာင္း လဲျခင္း မရွိေအာင္ တားဆီး ထားသည္။
ပါလီမန္ႏွင့္ အစိုးရက ေန႔စဥ္ကိစၥမ်ားကို ဂ႐ုစိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနရ ခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္က အရပ္ဘက္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ သို႔မဟုတ္ စစ္ေဆးမႈ၏ အျပင္ဘက္တြင္ ၎၏ ကိုယ္ပိုင္ ကိစၥမ်ားကို အာ႐ံုထား လုပ္ေဆာင္ ေနႏိုင္ၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျပည္သူမ်ားက ေျပာင္းလဲရန္ ဆႏၵရွိေနသည့္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္း ဗီတိုအာဏာကို ဆက္လက္ ကိုင္ စြဲသြားမည္ ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာအစိုးရသည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အသိအမွတ္ျပဳမႈကို ရရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္၍ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈ အမ်ားစုကို ႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ယခင္ကႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ပိုမိုေသာ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ေပးခဲ့ၿပီး ႏွစ္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ အစိုးရက သူ႔ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခိုင္မာေအာင္ျပန္ၿပီး ျပဳလုပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း “ျပည္သူထံမွ ဆင္းသက္သည့္ အာဏာ” ကို မည္သူမွ် ေလွ်ာ့မတြက္သင့္ေပ။
ထြက္ၿပီးသား ဆင္စြယ္ ျပန္ဝင္ရန္ ခက္သလို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ သြားေရးသည္ အၿမဲလိုပင္ အလြန္ခက္ခဲ ပါသည္။
ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ လြတ္လပ္မႈ၏ အရသာကို ခံစားသိရွိၿပီး ျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္ ဆန္သည့္ စနစ္ဆီ သို႔ ျပန္သြားရန္ အားထုတ္မႈမွန္သမွ် ကို ခုခံေတာ္လွန္ၾကမွာ ေသခ်ာေနသည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ အစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီႀကီး မ်ားက ၎တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ ေျမမ်ားကို သိမ္းယူသည့္ အတြက္ ျပည္သူမ်ားက ဦးေဆာင္သည့္ ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသည္က အရွင္းလင္းဆံုး သေကၤတ တခုပင္ ျဖစ္သည္။
စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ကလည္း ပိုမိုစုစည္းလာၾကၿပီး လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခက္ အခဲ အတားအဆီးမ်ားကို ပိုမိုေတာင္းဆိုလာေနၾကသည္။
ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွား မႈတြင္ ေခါင္းေဆာင္သူေနရာမွ ပါဝင္ေသာ္ လည္း ဖိႏွိပ္ ကန္႔သတ္မႈကို ဆန္႔က်င္ေျပာဆိုရန္ ပိုၿပီးဆႏၵ ရွိေနေသာ တျခားသူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။
ျပည္တြင္း စီးပြားေရး သမားမ်ား တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေျမာက္အျမား ဝင္ေရာက္ လာျခင္း ေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈကို ျမင့္တက္ေစသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္တပ္သည္ စီးပြားေရးတြင္ ၎တခ်ိန္က ရွိခဲ့သည့္ အထင္ကရ ခိုင္မာေသာ ေနရာတြင္ ဆက္လက္ ရပ္တည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ေပ။
အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိအမ်ားစုသည္ စီးပြားေရး အသိုင္းအဝိုင္း သစ္တြင္ အေထာက္အပံ့ ေပးမည့္သူမ်ား ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ စစ္တပ္၏ အားေကာင္းခိုင္မာမႈ က်ဆင္းသြားခဲ့လွ်င္ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံမွာကဲ့သို႔ စစ္တပ္က ေနာက္ဆံုးတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိစၥမ်ားမွ ကိုယ့္သေဘာႏွင့္ကိုယ္ ထြက္ခြာသြား သလိုမ်ိဳး ေတြ႔ရွိရရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
အလွမ္း မေဝးသည့္ ကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးသည္ အေကာင္းအျမင္ဆံုး ေမွ်ာ္လင့္ထား သည့္ အတိုင္း မျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ပင္ အားလံုးက အခ်ိန္ယူရမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အနည္းဆံုးေတာ့ ယခင္ႏွစ္ အနည္းငယ္က ထက္စာလွ်င္ အေျခအေနမွန္ကို ျမင္ေတြ႔ေနႏိုင္ပါသည္။
ယခုအခ်ိန္သည္ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အေနာက္တိုင္းမွ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ မ်က္မွန္ထူႀကီးမ်ား ကို ခြ်တ္၍ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ေတြ႔အေျခအေနကို အေလးအနက္ ၾကည့္ဖို႔ အေရး ႀကီးသည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါ သည္။ လွပသည့္ ျမင္ကြင္း တခုေတာ့ မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုကဲ့သို႔တခါ မွ ျဖစ္မေနခဲ့ဖူးပါ။ ။
တနည္းဆိုရေသာ္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ မ်ား၏ တိုးတက္ ေအာင္ျမင္ မႈကို အကဲျဖတ္ႏိုင္မည့္ အခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ျပႆနာ အထူ ဆံုး ႏိုင္ငံဟု ဆိုေကာင္း ဆိုႏိုင္သည့္ အေျခအေနတြင္ ကာလရွည္စြာ ရွိေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံ၏အနာဂတ္တြင္ မည္သို႔ျဖစ္လာမည္ကို ျမင္ေတြ႔ခြင့္ လည္း ရမည္ ျဖစ္သည္။
ကုလားဖန္ထိုးသည့္ ကစားပြဲ
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္မွ်တမႈႏွင့္ ေဝးကြာခဲ့ေၾကာင္း မၾကာခဏ ေမ့ေလ်ာ့ေနၾက ပါသည္။ အစိုးရကိုယ္တိုင္၏ အမွတ္တမဲ႔ ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ားသည္ပင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ႐ိုးသားမႈ မရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနသည္။ ပဲခူးေဒသမွ မဲဆႏၵနယ္တခုတြင္ မဲဆႏၵရွင္ ၁၀၂ ဒသမ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက မဲေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ယခင္သတင္းကို ျပင္ဆင္ေၾကာင္း ႏိုဝင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က အစိုးရပိုင္ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကိန္းဂဏန္းအမွန္မွာ ၉၉ ဒသမ ၅၇ ရာခိုင ္ႏႈန္းျဖစ္သည္ဟု အဆိုပါ ေၾကညာခ်က္က ဆိုသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္း အမ္းၿမိဳ႕နယ္တြင္လည္း မဲဆႏၵရွင္ ၁၀၄ ဒသမ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက မဲေပး ခဲ့သည္ဟု ဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ၇၁ ဒသမ ၇၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။
ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ)က ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျခင္း မရွိသည့္ မဲဆႏၵနယ္မ်ား တြင္ အႏိုင္ရရွိသည္ဟု ေၾကညာျခင္းမ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္။
အတိုက္အခံပါတီမ်ားက အႏိုင္ရရွိရန္ အလားအလာ ေကာင္းေနေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားတြင္ “ႀကိဳတင္မဲ” ဟုေခၚသည့္ မဲအေျမာက္အျမား ထည့္သြင္း ေရတြက္ၿပီး မူလရလဒ္ကို ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေစခဲ့၏။
ထိုသို႔ ေပၚေပၚထင္ထင္ လိမ္လည္မႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံ တဝန္းလံုးတြင္ ရွိခဲ့သည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ သည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒတြင္ တပ္မေတာ္က အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးတြင္ ဦးေဆာင္ပါဝင္ရမည္ဟု ျပ႒ာန္း ထားသည္။ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္လံုးတြင္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ရယူထား သည္။
အခန္း ၁၂ တြင္လည္း အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး အတြက္ ႐ႈပ္ေထြးေသာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ထည့္သြင္း ထားသည္။ လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ေျပာင္းလဲေရးတြင္ စစ္တပ္ကို ထိေရာက္သည့္ ဗီတိုအာဏာ အပ္ႏွင္းေပး ထားသည္။
အေသးစား ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဥပေဒၾကမ္း တင္သြင္းမွ သာလွ်င္ စဥ္းစားသြားမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဓိကအခ်က္မ်ား ျပင္ဆင္လိုလွ်င္မူ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္၏ ေထာက္ခံမႈ ရရွိႏိုင္မည္ဟု အပိုဒ္ ၁၀၄ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔ေနာက္ ျပည္လံုးကြ်တ္ ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပရန္ လိုအပ္ၿပီး ဆႏၵမဲ ေပးခြင့္ရွိသူ အားလံုး၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္က ေထာက္ခံရမည္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒသည္ အတုအေယာင္ ဆႏၵခံယူပြဲမ်ားႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ ေပါင္း စပ္ထားၿပီး စစ္တပ္က စဥ္ဆက္မျပတ္ အာဏာကို သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းျဖင့္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားႏိုင္ေစရန္ ဥပေဒအရ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ သတ္မွတ္ထားေသာ အပိုဒ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ျပင္ဆင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသည္။
၁၉၇၃ ခုႏွစ္က ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒ အတြက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ဆႏၵခံယူပြဲကလည္း ၂၀ဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကဲ့သို႔ပင္ ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္စရာ မရွိသည့္ ဆႏၵခံယူပြဲျဖစ္ခဲ့သည္။ အကယ္၍ အေျခအေနကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့လွ်င္လည္း ပုဒ္မ ၄၁၃ တြင္ သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး အာဏာမ်ားကို ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးရန္ ခြင့္ျပဳထားသည္။
အမွန္တရားကိုမ်က္ကြယ္ျပဳျခင္း
၂၀၁၀ ႏိုဝင္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး၍ မ်ားမၾကာမီအခ်ိန္တြင္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လႊတ္ေပးလိုက္ျခင္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ရာေပါင္း မ်ားစြာကို ျပန္လႊတ္ ေပးျခင္း၊ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္ ကတိျပဳျခင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းလိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း မ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အခက္အခဲ အတားအဆီးမ်ားႏွင့္ လူတဦးတေယာက္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္းတခု၏ အက်ိဳး အတြက္ ဦးတည္ထားျခင္းမ်ားကို အျပစ္မယူဘဲ ခြင့္လႊတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသိန္းစိန္သည္ မ်က္ႏွာသစ္တဦး မဟုတ္သည္ ကိုလည္း ေမ့ေလ်ာ့ခဲ့ၾကသည္။
ဦးသိန္းစိန္၏ သမၼတသက္တမ္း အစပိုင္းလမ်ား အတြင္း ကမၻာတလႊားရွိ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက သပိတ္ေမွာက္ထားသည့္ အပယ္ခံႏိုင္ငံ အျဖစ္မွ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ အေလးထားမႈကို ရရွိေသာ ႏိုင္ငံ အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲ လာခဲ့သည္။
ဥေရာပသမဂၢက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ အားလံုးကို ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ကာ အေမရိကန္ ကလည္း တခ်ိဳ႕ကို ႐ုပ္သိမ္း ေပးခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ လတြင္ ေစလႊတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ တႏွစ္ၾကာသည့္အခါ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမားလည္း ေရာက္ရွိ လာခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။
ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွ ပညာရွင္မ်ားလည္း ပိုၿပီး အလုပ္ လုပ္လာၾကၿပီး ခါေတာ္မီ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စတင္ခ်ီးမြမ္း ေျမႇာက္ပင့္လာၾကသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ စ၍ စစ္တပ္၏ ၾကမ္း တမ္းရက္စက္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ ရွိေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတြင္ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံေရးတြင္ ခိုင္မာစြာ စြက္ဖက္ ပါဝင္ေနမႈကိုလည္း ေလွ်ာ့တြက္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း၌ စစ္တပ္က ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) ကို အဓိက ထိုးစစ္တခု ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဝါရွင္တန္ အေျခစိုက္ ဗ်ဴဟာႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရးဌာန(CSIS) က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၀ ရက္ ေန႔တြင္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
အဆိုပါ အစီရင္ခံစာတြင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေဒသဆိုင္ရာ စစ္ဌာနခ်ဳပ္မ်ားသည္ ပံုမွန္ အတိုင္းအတာ မဟုတ္ သည့္ ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားျဖင့္ ကာလၾကာရွည္စြာ ျပဳမူက်င့္သုံး ခဲ့ၾကသည္၊ စစ္တိုင္းမႉး အေျမာက္ အျမားက ၎တို႔ တာဝန္ ယူရသည့္ ေဒသမ်ားကို ပုဂၢိဳလ္ေရး အရ အပိုင္စားရသည့္ ေနရာမ်ား သဖြယ္ သေဘာထားခဲ့ၾကသည္၊
အာဏာသိမ္း စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ႏိုင္ငံတြင္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္သည့္ အဖြဲ႔ အနည္းဆံုး တဒါဇင္ ခန္႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရ ခ်ိန္ဆိုလွ်င္ ထူးျခားခ်က္ မဟုတ္ဘဲ နားလည္ႏိုင္သည့္ ကိစၥျဖစ္သည္၊ သို႔ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီ ေပၚေပါက္ လာၿပီး အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ဦးတည္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္မူ အစိုးရ အေပၚ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္စီးေစၿပီး စစ္တပ္၏ လူနည္းစု အစိတ္အပိုင္း တခုကို အဖ်က္သမားမ်ား အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳသလို ျဖစ္ေနသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
KIA ကို တိုက္ခိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္က ႐ုရွားႏိုင္ငံမွ ေထာက္ပံ့ေပးထားသည့္ ဟုိင္းအမ်ိဳးအစား တိုက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္မ်ား၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလုပ္ ေျမျပင္တိုက္ခိုက္ေရး ေလယာဥ္မ်ား၊ လက္နက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တင့္ကားမ်ားကိုပင္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။
KIA ကို တိုက္ခိုက္ရန္ အမိန္႔သည္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ အႀကီးဆံုးေနရာမွ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနျဖင့္ ထိုသို႔ျဖစ္ပြားျခင္းမွ တားဆီးရန္ ဆႏၵရွိခဲ့လွ်င္ တားဆီးႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့သည္မွာ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ပင္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Johns Hopkins School of Advanced International Studies မွ 38 North အမည္ရွိ ကိုရီးယား ေလ့လာေရး ဌာနအတြက္ ေရးသားခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔ တြင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ 38 North အမည္ရွိ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ Melissa Henham က ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား စစ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ စနစ္တက် စုေဆာင္းထားေသာ သတင္းမ်ားကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့သည္။
“စစ္အစိုးရကို မယံုၾကည္သည့္ သေဘာထားခ်င္း မတိုက္ဆိုင္သူမ်ားက ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာ အဆင့္ ျမင့္ အရာရွိမ်ား ေျမာက္ကိုရီးယားသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့သည့္ ခရီးစဥ္တခု၏ သတင္းႏွင့္ ဓာတ္ပံုမ်ား ကို ထုတ္ေပးခဲ့ၾကသည္။
ထိုခရီးစဥ္တြင္ အီဂ်စ္၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရန္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ရန္ ခ်ိတ္ဆက္ထားသည့္ စကတ္ဒ္ ဒံုးက်ည္ ထုတ္လုပ္ သည့္ စက္႐ံုတခု အပါအဝင္ လက္နက္စက္႐ံုမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၾကသည္” ဟု အဆိုပါ အစီရင္ ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထား သည္။
သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ သတင္းေပးပို႔မႈသည္ ျမန္မာစစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ပတ္သက္ မႈ အေပၚ စိုးရိမ္ ပူပန္ၾကသည့္ ျမန္မာအစိုးရ အရပ္ဘက္ ဝန္ထမ္းမ်ားထံမွ ထြက္ေပၚလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထီးက်န္ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားသည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္မွ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ျခင္းသို႔ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲလာရျခင္းတြင္ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔၏ ဆက္ဆံ ေရးက အဓိကအေၾကာင္းရင္း တရပ္ျဖစ္ၿပီး ေနျပည္ေတာ္မွ ျမန္မာအစိုးရကို ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ အဆက္ အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ေစရန္ ဆြဲေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို ႏွစ္သိမ့္ေနရန္ စိတ္အားထက္သန္ေနသည့္ Melissa Henham ယူဆခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပၚထင္ထင္ စတင္ခဲ့သည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မ်ားေၾကာင့္ အေမရိကန္ မဟုတ္သည့္ ပညာရွင္မ်ားသည္လည္း မၾကာမီမွာပင္ အေမရိကန္၏ အေတြးအေခၚေနာက္သို႔ လိုက္လာၾကသည္။
ဩစေၾတးလ် ႏိုင္ငံ ကင္ဘာရာ (Canberra) တြင္ အေျခစိုက္သည့္ ပညာေရးဝက္ဘ္ဆိုက္ တခုျဖစ္ေသာ New Mandala မွ အယ္ဒီတာ တဦးျဖစ္သည့္ နီကိုလပ္စ္ ဖာရယ္လီ (Nicholas Farrelly) က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးေရးကို စတင္ဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ႏိုဗဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုႏွင့္ ထိုက္တန္သူ ျဖစ္ေၾကာင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေရးသားခဲ့သည္။
Financial Times သတင္းစာမွ သတင္းေထာက္ေဟာင္း ဂြင္းေရာ္ဘင္ဆင္ (Gwen Robinson) က ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး သမား ဦးသိန္းစိန္ကို “နားေထာင္တတ္သည့္ အႀကီးအကဲ (the Listener-in-Cheif)”ဟု Foreign Policy မဂၢဇင္းတြင္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလထုတ္တြင္ ေရးသားခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါး တပုဒ္တြင္ အမည္ေပးခဲ့သည္။
သူ ထုတ္ေဖာ္ျပသခဲ့ျခင္း မရွိသည့္ အခ်က္တခုမွာ သူသည္ ဦးသိန္းစိန္က အကန္႔အသတ္မဲ့နီးပါး အခြင့္ အေရး ေပးထားသည့္ ႏိုင္ငံျခားသတင္းေထာက္ အနည္းငယ္ထဲတြင္ တေယာက္အပါအဝင္ ျဖစ္ၿပီး ဦးသိန္း စိန္ႏွင့္အတူ ခရီးစဥ္မ်ား လိုက္ပါခဲ့ဖူးျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ားသည္ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အံုၾကြ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေသြးလႊမ္းေသာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွ ျဖစ္ရပ္မ်ား အထိ သမိုင္းကို ျပန္လည္ ေရးသားျခင္းျဖင့္ အလုပ္မ်ား ေနခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာ့အေရးပညာရွင္ ဟန္႔စ္ဘန္းဇိုလ္နာ (Hans Bernd Zollner) က အာဏာရွင္ ဦးေနဝင္းက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ေရဒီယိုမွ ေန၍ အကယ္၍ ဆႏၵျပပြဲမ်ား ထပ္မံျဖစ္ေပၚလာခဲ့လွ်င္ တပ္မေတာ္က မိုးေပၚေထာင္ပစ္မည္ မဟုတ္၊ တည့္တည့္သာ ပစ္လိမ့္မည္ဟု အမွန္တကယ္ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ရွိမရွိ ေမးခြန္းထုတ္ လိုက္သည္။
ဩဂုတ္လတြင္ ထိုအတိုင္း တကယ္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး လမ္းေပၚသို႔ထြက္၍ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား အေပၚ မေက်နပ္မႈမ်ားကို မ်ိဳသိပ္မထားႏိုင္ေတာ့ဘဲ ေဖာ္ထုတ္လာၾကသည့္ ျပည္သူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို စစ္တပ္က ပစ္သတ္ခဲ့သည္။ ထိုသို႔ အစုအၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ အေရးယူျခင္းႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့၏။
Nordic Institute of Asian Studies မွ မၾကာေသးမီက ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္တြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ Frankfurt ရွိ Goethe တကၠသိုလ္မွ Michael Lidauer ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ “မဲရလဒ္မ်ား မရရွိမီ အခ်ိန္မွာပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႔ (နဝတ) က အေျခခံဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲၿပီးမွ သာလွ်င္ အရပ္သား အစိုးရကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခု ၾကာျမင့္ခဲ့သည္” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။ အမွန္ တကယ္အားျဖင့္ ထိုေၾကညာခ်က္သည္ ေရြးေကာက္ ပြဲျပဳ လုပ္အၿပီး ၂ လၾကာသည့္ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန႔က်မွ ထြက္ေပၚ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ပထဝီႏိုင္ငံေရး အရွိတရား
ထို႔ေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္တာ ကာလကို အေလးအနက္ သံုးသပ္ၾကည့္ပါက မည္သို႔ အေျဖထုတ္ ႏိုင္ မည္နည္း။ ပထမဆံုး အေနျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း သြားၿပီး အရပ္သားမ်ားသို႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ျငင္းပယ္ ရေပလိမ့္မည္။
ရန္ကုန္ႏွင့္ ဘန္ေကာက္ အေျခစိုက္ အေနာက္တိုင္း သံတမန္မ်ား ေျပာၾကသလို ျမန္မာစစ္တပ္မွ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိမ်ား အာဆီယံေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ ေလ့လာခဲ့ၾကၿပီး ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးစနစ္မ်ားျဖင့္ တိုးတက္ ေနၾကပံု မ်ားကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ မူဝါဒသစ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ယူဆရန္ ကလည္း အလားတူပင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
ထိုအဆိုသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမ်ားသို႔ သြားေရာက္ႏိုင္ ေသာ လူနည္းစုသည္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ မိသားစုဝင္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္ဆို သည့္အခ်က္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားပါက မျဖစ္ႏိုင္သည္ကို ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။
အေျဖက ရွင္းပါသည္။ ပထဝီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္အရာရွိႀကီးမ်ားက ျမန္မာျပည္သူမ်ားကို အားလံုးကို ေခတ္ အဆက္ဆက္ က်င့္သံုးလာခဲ့ေသာ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္သည့္ စနစ္မ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားရန္ မျဖစ္ႏိုင္ သည္ကို သိနားလည္လာ ၾက၍ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔က ႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာမွ လက္ခံႏိုင္ေသာ အသြင္ သဏၭာန္ မ်ိဳးျဖင့္ သူတို႔၏ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြား အတြက္လည္း ပိုမိုအဆင္ေျပေစမည့္ အေနအထားသို႔ ေျပာင္း လဲၿပီး ႏိုင္ငံကို ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္ လိုၾကသည္။
ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ၿပီး ေနာက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အျပည ္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (IMF) ႏွင့္ကမၻာ့ဘဏ္ အစရွိေသာ ေငြေခ်းသည့္ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား ႏွင့္လည္း ထိေတြ႔ဆက္ဆံ လာႏိုင္ ခဲ့သည္။
ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ အဆင့္အထိ မေရာက္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား ရင္းျမႇဳပ္ ႏွံမႈမ်ား တစိမ့္စိမ့္ စီးဝင္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျမင့္တက္လာသည့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ အတား အဆီးမ်ားက အရွိန္အဟုန္ကို ေႏွးေကြးေစခဲ့သည္။
တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္မ်ား အရ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈမွာ တိုးတက္လာေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား တိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ (FDI) မွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ေဒၚလာ ၂၅၉ ဒသမ ၆ သန္းျဖင့္ နိမ့္ပါးစြာ ရပ္တည္လ်က္ရွိၿပီး ထိုပမာဏမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ တြက္ခ်က္ ရရွိသည့္ တလ ပ်မ္းမွ် ေဒၚလာ၂၉၆ ဒသမ ၇ သန္းထက္ပင္ နည္းပါးေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ယခင္က တ႐ုတ္အေပၚ အားထားမွီခို ေနရသည္ကို မ်ားစြာ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ထိုအခ်က္ သည္ပင္လွ်င္ ယခုျပဳလုပ္ ေနသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဟုဆိုသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အတြက္ ေနာက္ကြယ္မွ အဓိကတြန္းအား တရပ္လည္း ျဖစ္သည္။
ပထဝီႏိုင္ငံေရးသည္ အေနာက္ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား အတြက္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တခုျဖစ္သည္။ အထူး သျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုလို အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ိဳး အတြက္ ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥမ်ား အတြက္ ဟန္ျပ ကတိစကားမ်ား ေပးလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ အေမရိ ကန္ က ၎၏ မူဝါဒကို ေျပာင္းလဲလာခဲ့ သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယခင္က ထားရွိခဲ့ေသာ ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်မႈမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အတိုင္းအဆမရွိ ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရး ရရွိသြားခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၏ နည္းဗ်ဴဟာ ပိုင္းဆိုင္ရာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရး ကြ်မ္းက်င္သူႏွင့္ စီအိုင္ ေအမွ ဆန္းစစ္ ေလ့လာသူ အရာရွိေဟာင္း Marvin Ott က Los Angeles Times ၌ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းက သတင္း တပုဒ္ ေရးသားခဲ့သည္။
“အေမရိကန္ ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိတဲ့ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ ဖိႏွိပ္ခံရမႈေတြ အတြက္ ဆက္လက္ၿပီး ေဝဖန္ေျပာဆို တာေတြကို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္၊ လုပ္လည္း လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ လံုၿခံဳေရး ကိစၥေတြ၊ တျခား အမ်ိဳးသားေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ လုပ္ေဆာင္စရာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ကို တျခား နည္းလမ္းေတြ ေျပာင္းလဲသံုးစြဲဖို႔ အခ်ိန္က်ၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္” ဟု Ott က သံုးသပ္ခဲ့သည္။
၂၀ဝ၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံအၾကား စစ္ေရး အရ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ဆက္ဆံေရးကို ဟန္ခ်က္ ညီမွ်ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ေျမာက္ကိုရီးယားက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္းတူးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကြ်မ္းက်င္မႈ အတတ္ပညာ ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း အျပင္ လက္နက္ႀကီးမ်ား၊ ေရဒါႏွင့္ ေလေၾကာင္းကာကြယ္ေရး စနစ္မ်ား ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ၿပီး အေျမာက္ႏွင့္ ဒံုးက်ည္ဆိုင္ရာ နည္းပညာမ်ားကို ေပးအပ္ခဲ့သည္ဟု အာရွႏွင့္ အေနာက္တိုင္း ေထာက္လွမ္း ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက စြပ္စြဲခဲ့ၾကသည္။
တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္မွလည္း တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုရမႈမ်ား ႀကီးထြားလာမည္ကို စိုးရိမ္လာ ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ အေစာပိုင္းတြင္ စာမ်က္ႏွာ ၃၄၆ မ်က္ႏွာပါ “A Study of Myanmar – US Relations” အမည္ရွိ စာတမ္းတေစာင္ကို ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕ရွိ စစ္တကၠသိုလ္တြင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။
ထိုစာတမ္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေပၚ သံတမန္ေရးရာ မိတ္ဖက္အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ စီးပြား ေရးဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့သူ အျဖစ္ မွီခိုေနရျခင္းက လည္းေကာင္း တိုင္းျပည္၏ လြတ္လပ္ေရးကို ထိပါးလာႏိုင္ သည့္ အမ်ိဳးသား အေရးေပၚ အေျခအေနကို ဖန္တီးႏိုင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အစိုးရသစ္ ေရြးေကာက္ၿပီးခ်ိန္၌ အေနာက္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို ပံုမွန္ျဖစ္ ေပၚလာေစရန္ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္သည္။ သို႔မွသာလွ်င္ အစိုးရ အေနျဖင့္ ကမၻာႏွင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ ဆက္ဆံ ႏိုင္လိမ့္မည္ ဟုလည္း စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုအခ်က္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မူဝါဒခ်မွတ္သူမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တ႐ုတ္အေပၚ မွီခိုေနမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း မျပဳမီကာလႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ျခင္း မျပဳမီ ကာလမ်ားအတြင္း ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာမ်ားကို ႀကိဳတင္ သိျမင္ထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။
၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ အတြင္းရွိခဲ့ေသာ အဓိကျပႆနာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ထိန္းသိမ္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။
သူ႔ကို ထိန္းသိမ္းထားသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ဖိအား ပိုမ်ားၿပီး ထိန္းသိမ္း မထားပါက ဖိအားေလ်ာ့နည္းသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပန္လႊတ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အေနာက္တိုင္းႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း စာတမ္းတြင္ ေစာင္းပါးရိပ္ျခည္ ေဖာ္ျပထားသည္။ အစီအစဥ္၏ အဆံုးစြန္ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အတိုက္အခံမ်ားကို ေခ်မႈန္းေရးသာ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုစာတမ္းတြင္ ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္မွာ အစိုးရ အေနျဖင့္ မီဒီယာႏွင့္ ျပည္ပသို႔ ေရာက္ရွိေနသူမ်ားက လုပ္ကိုင္ေနသည့္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ယွဥ္ႏိုင္ၿပိဳင္ႏိုင္ဖြယ္ မရွိသည့္ အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ရန္ ဖိတ္ေခၚႏိုင္ခဲ့ပါက ႏိုင္ငံတကာ၏ ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ထားရွိေသာ သေဘာထားကို ေျပာင္းလဲေစရန္ အေထာက္အကူ ျဖစ္လာႏိုင္သည္ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
လတ္တေလာ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈမ်ား မတိုင္ခင္ ကာလမ်ားတေလွ်ာက္ အေမရိကန္ကြန္ ဂရက္အမတ္မ်ား အပါအဝင္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ယခင္အစိုးရ လက္ထက္က ျပင္းျပင္ထန္ထန္ ရႈတ္ခ်ခဲ့ၾကပံုမ်ိဳးႏွင့္ မတူဘဲ ပိုမိုအျပဳသေဘာ ေဆာင္ေသာ ေဝဖန္မႈမ်ား ျပဳခဲ့ၾကသည္။
ထိုအျမင္မ်ားက ယခုအခ်ိန္တြင္ ဝမ္းေျမာက္ေက်နပ္ဖြယ္ရာ အျဖစ္ ထြက္ေပၚလာသည္။“ျမန္မာႏိုင္ငံသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို႔ အတြက္ ေသနတ္တခ်က္ မပစ္ရဘဲနဲ႔ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံသစ္တခု ထပ္ရလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု အေမရိကန္ သမၼတအိုဘားမားက ယခုႏွစ္ ေမလအတြင္းတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဤေနရာတြင္ သမၼတအိုဘားမား ေျပာၾကားခဲ့ေသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ဆိုသည္မွာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ဆိုလိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သမၼတအိုဘားမား စိတ္ကူးထားေသာ အာရွကို အေလးေပးသည့္ “Asian Pivot” အစီအစဥ္ အတြက္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္လႊမ္းမိုးမႈမွ ခြဲထုတ္ႏိုင္ေရးသည္ ထပ္တူထပ္မွ် အေရးႀကီးသည့္ အေၾကာင္းရင္း တရပ္မဟုတ္ဟု မယူဆႏိုင္ပါ။
အဓိကစိတ္ပ်က္ရျခင္းမ်ား
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ အဓိက စိုးရိမ္စရာတခု မဟုတ္လွ်င္ပင္ အေမရိကန္၊ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ တျခား ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္သို႔ ဦးတည္သြားေနသည္ ဟု အမ်ားက ေမွ်ာ္ လင့္ထားၾကသည့္ ျဖစ္စဥ္မွ ေန၍ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ သြားေနသည့္ လတ္တေလာ အေျခအေနမ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳ မထားသင့္ပါ။
ပထမဆံုးေသာ စိတ္ပ်က္စရာ အေၾကာင္းတခုမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတရာထူးေနရာ ယွဥ္ၿပိဳင္ ခြင့္ရရွိရန္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို ျငင္းပယ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္သည္လည္း စိတ္ပ်က္စရာအနည္းႏွင့္ အမ်ားဆိုသလို ႀကံဳေတြ႔ ေနရ သည္။ သူ၏ NLD ပါတီသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလကက်င္းပခဲ့ေသာ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ကိုယ္ စားလွယ္ ၄၆ ေနရာအနက္ ၄၄ ေနရာဝင္ ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ ၄၃ ေနရာတြင္ အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္လည္း အႏိုင္ရရွိ သူမ်ားထဲတြင္ အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ NLD ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ အစိုးရ၏ မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိန္ေခၚမႈ သို႔မဟုတ္ ဩဇာလႊမ္းမိုးမႈ အနည္းငယ္သာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အနီးတြင္ ရွိေနေသာသူမ်ားက လာမည့္ ႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးလွ်င္ NLD က လႊမ္းမိုးသည့္ အစိုးရအဖြဲ႔ တခုရွိလာမည္ဟု ယံုၾကည္ၿပီး ရာထူးေနရာ အတြက္ စတင္ အလုပ္႐ႈပ္ေနၾကသည့္ အခ်ိန္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကခ်င္ျပည္နယ္မွ စစ္ပြဲႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ မြတ္စလင္မ်ား အတြက္ တစံုတရာ ေျပာၾကားေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အကယ္၍ NLD က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားစု ရရွိခဲ့ လွ်င္ပင္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအရ ဝန္ႀကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ဒုတိယဝန္ႀကီးမ်ား အျဖစ္ တာဝန္ထမ္း ေဆာင္မည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာမွ ႏုတ္ထြက္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ေသာ လစ္လပ္ေနရာမ်ားကို ျပန္ျဖည့္ရန္ အတြက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ၾကားျဖတ္ေရြး ေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရရာထူး လက္ခံသူမ်ားသည္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္ သက္တမ္း အတြင္းတြင္ ပါတီ၏ အေရးကိစၥ မ်ားတြင္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳရေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ ဥပမာအား ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြး ေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္ ပညာေရး ဝန္ႀကီး ျဖစ္လာခဲ့လွ်င္ သူ႔အေနျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ NLD ပါတီ၏ တာဝန္မ်ားကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။
စစ္တပ္က လိုခ်င္သည္မွာလည္း ထိုနည္း အတိုင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ ပါသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေဘးကို ေရာက္သြားၿပီး ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းမွ သူ၏ အခန္းက႑သည္လည္း အနည္းဆံုး ထိုတႀကိမ္ အတြက္ေတာ့ ၿပီးဆံုးသြားမည္ ျဖစ္သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲက ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ေခတ္သစ္တခုဆီသို႔ ဦးတည္သြားရန္ ျဖစ္ႏိုင္ ဖြယ္ရာ မရွိဖို႔က ပိုၿပီး အလားအလာေကာင္း ေနပါသည္။ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ ကလည္း ႀကီးမားေသာ ေျပာင္း လဲျခင္း မရွိေအာင္ တားဆီး ထားသည္။
ပါလီမန္ႏွင့္ အစိုးရက ေန႔စဥ္ကိစၥမ်ားကို ဂ႐ုစိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနရ ခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္က အရပ္ဘက္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ သို႔မဟုတ္ စစ္ေဆးမႈ၏ အျပင္ဘက္တြင္ ၎၏ ကိုယ္ပိုင္ ကိစၥမ်ားကို အာ႐ံုထား လုပ္ေဆာင္ ေနႏိုင္ၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျပည္သူမ်ားက ေျပာင္းလဲရန္ ဆႏၵရွိေနသည့္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္း ဗီတိုအာဏာကို ဆက္လက္ ကိုင္ စြဲသြားမည္ ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာအစိုးရသည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အသိအမွတ္ျပဳမႈကို ရရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္၍ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈ အမ်ားစုကို ႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ယခင္ကႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ပိုမိုေသာ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ေပးခဲ့ၿပီး ႏွစ္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္ အစိုးရက သူ႔ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခိုင္မာေအာင္ျပန္ၿပီး ျပဳလုပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း “ျပည္သူထံမွ ဆင္းသက္သည့္ အာဏာ” ကို မည္သူမွ် ေလွ်ာ့မတြက္သင့္ေပ။
ထြက္ၿပီးသား ဆင္စြယ္ ျပန္ဝင္ရန္ ခက္သလို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ သြားေရးသည္ အၿမဲလိုပင္ အလြန္ခက္ခဲ ပါသည္။
ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ လြတ္လပ္မႈ၏ အရသာကို ခံစားသိရွိၿပီး ျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္ ဆန္သည့္ စနစ္ဆီ သို႔ ျပန္သြားရန္ အားထုတ္မႈမွန္သမွ် ကို ခုခံေတာ္လွန္ၾကမွာ ေသခ်ာေနသည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ အစိုးရႏွင့္ ကုမၸဏီႀကီး မ်ားက ၎တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ ေျမမ်ားကို သိမ္းယူသည့္ အတြက္ ျပည္သူမ်ားက ဦးေဆာင္သည့္ ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသည္က အရွင္းလင္းဆံုး သေကၤတ တခုပင္ ျဖစ္သည္။
စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ကလည္း ပိုမိုစုစည္းလာၾကၿပီး လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခက္ အခဲ အတားအဆီးမ်ားကို ပိုမိုေတာင္းဆိုလာေနၾကသည္။
ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွား မႈတြင္ ေခါင္းေဆာင္သူေနရာမွ ပါဝင္ေသာ္ လည္း ဖိႏွိပ္ ကန္႔သတ္မႈကို ဆန္႔က်င္ေျပာဆိုရန္ ပိုၿပီးဆႏၵ ရွိေနေသာ တျခားသူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။
ျပည္တြင္း စီးပြားေရး သမားမ်ား တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေျမာက္အျမား ဝင္ေရာက္ လာျခင္း ေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈကို ျမင့္တက္ေစသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စစ္တပ္သည္ စီးပြားေရးတြင္ ၎တခ်ိန္က ရွိခဲ့သည့္ အထင္ကရ ခိုင္မာေသာ ေနရာတြင္ ဆက္လက္ ရပ္တည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ေပ။
အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိအမ်ားစုသည္ စီးပြားေရး အသိုင္းအဝိုင္း သစ္တြင္ အေထာက္အပံ့ ေပးမည့္သူမ်ား ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ စစ္တပ္၏ အားေကာင္းခိုင္မာမႈ က်ဆင္းသြားခဲ့လွ်င္ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံမွာကဲ့သို႔ စစ္တပ္က ေနာက္ဆံုးတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိစၥမ်ားမွ ကိုယ့္သေဘာႏွင့္ကိုယ္ ထြက္ခြာသြား သလိုမ်ိဳး ေတြ႔ရွိရရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
အလွမ္း မေဝးသည့္ ကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးသည္ အေကာင္းအျမင္ဆံုး ေမွ်ာ္လင့္ထား သည့္ အတိုင္း မျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ပင္ အားလံုးက အခ်ိန္ယူရမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း အနည္းဆံုးေတာ့ ယခင္ႏွစ္ အနည္းငယ္က ထက္စာလွ်င္ အေျခအေနမွန္ကို ျမင္ေတြ႔ေနႏိုင္ပါသည္။
ယခုအခ်ိန္သည္ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အေနာက္တိုင္းမွ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ မ်က္မွန္ထူႀကီးမ်ား ကို ခြ်တ္၍ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ေတြ႔အေျခအေနကို အေလးအနက္ ၾကည့္ဖို႔ အေရး ႀကီးသည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါ သည္။ လွပသည့္ ျမင္ကြင္း တခုေတာ့ မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုကဲ့သို႔တခါ မွ ျဖစ္မေနခဲ့ဖူးပါ။ ။
(ဧရာဝတီအဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ Bertil Lintner ၏ A Wolf in Sheep’s Clothing: Making Sence of Myanmar’s Political Reforms ကို ႏိုင္မင္းသြင္ႏွင့္ ဆုလာဘ္ရတနာ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)
http://burma.irrawaddy.org/article
0 comments:
Post a Comment