ရ၀မ္ဒါ ႏိုင္ငံ ၌ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ တြင္ ဟူတူ
အစြန္းေရာက္ မ်ား၏ အညႇာ အတာ
ကင္းမဲ့စြာ သတ္ျဖတ္ မႈေၾကာင့္ ရက္
ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လူ ၈၀၀၀၀၀ ခန္႔
ေသဆံုး ခဲ့သည္။ လူနည္းစု တူ စီမ်ဳိး ႏြယ္စု ၀င္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အ တိုက္အခံမ်ားအား လူမ်ဳိး ဘာသာ မခဲြျခားဘဲ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို က်ဴးလြန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဟူတူ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက တူစီေတြကို ဘာေၾကာင့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကတာလဲ။
ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံသား (၈၅)ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဟူတူမ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း တူစီလူနည္းစု ၀င္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံအား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက လႊမ္းမိုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ဟူတူမ်ား သည္ တူစီ မင္း ဆက္အား ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ေသာေၾကာင့္ တူစီေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာသည္ ယူဂႏၶာ အပါအ၀င္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ထြက္ ေျပးတိမ္းေရွာင္ ခဲ့ရသည္။
ျပည္ပေရာက္ တူစီအုပ္စု တစ္ခုသည္ ရ၀မ္ဒါ မ်ဳိးခ်စ္ တပ္ဦး (RPF) အမည္ ရွိ သူပုန္တပ္ဖဲြ႕ကို ဖဲြ႕စည္းၿပီး ရ၀မ္ဒါအား ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ ကာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ တြင္ က်မွသာ ၿငိိမ္း ခ်မ္း ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ကုိခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီ (၆)ရက္ေန႔ညတြင္ ဟူတူ မ်ဳိးႏြယ္စု၀င္ သမၼတဂ်ဴဗဲနယ္ဟာျဗာ ရီမာနာလိုက္ပါလာေသာ ေလယာဥ္မွာ ပစ္ခ် ခံခဲ့ရၿပီး သမၼတ လည္း ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ ဟူတူအစြန္းေရာက္မ်ားက ေလယာဥ္အား RPF က ပစ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စြပ္စဲြခဲ့ၿပီး တူစီမ်ား အား သတ္ျဖတ္ ရန္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ကိုျပဳ လုပ္ခဲ့သည္။ ဟူတူ မ်ားသည္ လူမ်ဳိး ျပဳတ္သတ္မႈ မ်ား က်ဴးလြန္ရန္ အတြက္ ေလ ယာဥ္ကို ပစ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း RPF က တုံ႔ျပန္ ေျပာဆုိခဲ့သည္။
လူမ်ဳိးျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို မည္ ကဲ့သုိ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသလဲ။
စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို လုိ႔ရသည္။ အစုိးရ အတိုက္ အခံမ်ား၏ စာရင္း ကို စနစ္တက် ေရး ဆဲြ ၿပီး ျပည္သူ႔စစ္မ်ား လက္ထဲသို႔ လဲႊေျပာင္း ေပးခဲ့သည္။ ျပည္သူ႔ စစ္ မ်ားသည္ အတုိက္အခံမ်ားအား မိ သားစု၀င္ မ်ား မက်န္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ အိမ္နီးခ်င္း မ်ားက သူတုိ႔၏ အိမ္နီးခ်င္း မ်ားကုိ သတ္ ျဖတ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ခင္ပြန္းမ်ားကလည္း တူစီဇနီး သည္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္း အခ်ိန္တြင္ မ်ဳိးႏြယ္စု ၀င္ဆုိင္ရာ မွတ္ပံု တင္ ကတ္မ်ားကို ထုတ္ေပးခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဟူတူ မ်ားသည္ တူစီမ်ား ေနထိုင္ ေသာ ရပ္ကြက္ မ်ား၀န္းရံၿပီး သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ တူစီ အမ်ဳိးသမီး မ်ားအား အဓမၼ ေခၚေဆာင္ခဲ့ၿပီး လိင္ကၽြန္မ်ား အျဖစ္ ခိုင္းေစခဲ့ၾကသည္။
သတ္ျဖတ္မႈေတြရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသလား။
ကုလႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္တပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ား သည္ ရ၀မ္ဒါတြင္ တပ္စဲြ ထားေသာ္လည္း ကုလတပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ား သည္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကုိ တားဆီးျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။ ဆိုမာလီယာ တြင္ အေမရိကန္ တပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ား ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေနာက္ အေမရိကန္အစိုးရသည္ အာဖရိကလူမ်ဳိးေရး ျပႆနာတြင္ မပါ၀င္ရန္ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾကသည္။ ဘယ္လ္ဂ်ီ ယမ္ စစ္သား ၁၀ ဦးသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ ရၿပီးေနာက္ ကုလၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းမႈ တပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ားႏွင့္ ဘယ္ဂ်ီယမ္ စစ္သား မ်ား သည္ ပဋိပက ဇုန္မ်ားမွ ဆုတ္ခြါ ခဲ့သည္။ ဟူတူ အစုိးရ ၏ မဟာမိတ္ ျဖစ္သည့္ ျပင္သစ္သည္ လည္း တပ္ဖဲြ႕တစ္ခုကုိေစလႊတ္ခဲ့ၿပီး သတ္ ျဖတ္မႈမရွိသည့္ ဇုန္တစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့ေသာ္ လည္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ကို တားဆီးႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။ ရ၀မ္ဒါ၏ လက္ရွိသမၼတက ျပင္သစ္ တပ္ဖဲြ႕မ်ားသည္လည္း အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စဲြေျပာ ဆုိခဲ့သည္။
ဘာျဖစ္လုိ႔ အဲဒီေလာက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းခဲ့တာလဲ။
ရ၀မ္ဒါသည္ အစဥ္အလာအားျဖင့္ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈႀကီးမားေသာ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း ျဖစ္သည္။ ေအာက္ေျခခ႐ိုင္ မ်ားမွ ဗဟိုအစိုးရ အထိ ပိရမစ္ပံုစံအဆင့္ဆင့္ ဖဲြ႕စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်ိန္ က အာဏာရ ပါတီျဖစ္ သည့္ MRND တြင္ အင္တဲရာဟမ္၀ဲအမည္ ရွိ လူငယ္အဖဲြ႕ခဲြရွိေနၿပီး၊ ၄င္းအဖဲြ႕အား သတ္ ျဖတ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ျပည္သူ႔စစ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ လက္နက္မ်ားႏွင့္ သတ္ျဖတ္ရမည့္ သူမ်ားစာရင္းကို ေဒသ ဆိုင္ရာ အဖဲြ႕ မ်ား ထံသို႔ ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး၊ ယင္းအဖဲြ႕ မ်ားကလည္း ၄င္းတုိ႔နယ္ေျမရွိ သတ္ျဖတ္ရ မည့္သူမ်ားကုိ တာ၀န္ ေက် ပြန္ စြာ သတ္ျဖတ္ ခဲ့ၾကသည္။ ဟူတူအစြန္းေရာက္မ်ားသည္ အသံလႊင့္႐ုံ မ်ားကို တည္ေထာင္ျခင္း၊ သတင္းစာ မ်ား ထုတ္ေ၀ျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ ၿပီး၊ ျပည္သူမ်ားအား ပိုးမႊားမ်ားသို႔မဟုတ္ တူစီမ်ားကို သတ္ျဖတ္ရန္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိ မႈ မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသူမ်ား၏ စာရင္းကို အသံလႊင့္႐ုံက ပံုမွန္ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ သီလရွင္မ်ားပင္လွ်င္ ဘုရားေက်ာင္းအတြင္း ခိုလႈံေနသူမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
သတ္ျဖတ္မႈေတြ ဘယ္လိုၿပီးဆံုးခဲ့သလဲ။
တူစီ၏ စုစည္းညီၫြတ္ေသာ RPF သည္ ယူဂႏၶာ စစ္တပ္၏ ေထာက္ခံ မႈျဖင့္ ရ၀မ္ဒါပိုင္နက္မ်ားကို တ ျဖည္းျဖည္းသိမ္း ပိုက္ခဲ့သည္။ ဇူလုိင္ ၄ တြင္ RPF သည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ကီဂါလီသို႔ ၀င္ေရာက္ ခဲ့သည္။ အရပ္ သား မ်ား ႏွင့္ လူမ်ဳိးျပဳတ္ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ား ကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ဟူတူ ႏွစ္သန္းခန္႔ သည္ လက္စားေခ် သတ္ျဖတ္ခံ ရ မည္ကို စုိးရိမ္ေသာ ေၾကာင့္ ယင္း အခ်ိန္က ဇုိင္ရဲ ဟု ေခၚ ဆိုသည့္ ကြန္ဂို ဒီမိုကရက္တစ္ ျပည္သူ႔ သမၼတ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကသည္။
ကြန္ဂိုမွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲ။
ကြန္ဂိုဒီမုိကရက္တစ္ ျပည္သူ႔သမၼတ ႏိုင္ငံတြင္ ဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္ခုၾကာ မတည္ၿငိမ္ မႈ မ်ားႏွင့္ ရ၀မ္ဒါရွိ လူ မ်ဳိး ျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ၾကား တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္မႈရွိခဲ့သည္။ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ RPF အဖြဲ ့၀င္မ်ားပါ၀င္ေသာ ရ၀မ္ဒါ အစိုးရသည္ ဟူတူျပည္သူ႔ စစ္မ်ား အား လက္ ခံထားသည္ဟု အေၾကာင္းျပၿပီး ကြန္ဂို အား ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္ တုိင္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ ျပင္ ရ၀မ္ဒါအစုိးရသည္ ကြန္ဂိုရွိ တူစီတပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ားအား လက္နက္မ်ား ေထာက္ပံ့ ေပးခဲ့သည္။
ရ၀မ္ဒါရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေန ဘယ္လုိရွိေနလဲ။
RPF ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္ သလို ရ၀မ္ဒါ သမၼတလည္းျဖစ္သည့္ ေပါ ကာဂါမီသည္ ႏိုင္ငံတြင္း စီးပြားေရးတိုးတက္ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ခ်ီးက်ဴးခံခဲ့ရသည္။ ၄င္းသည္ ရ၀မ္ဒါအား နည္းပညာ ဆိုင္ ရာ ဗဟိုခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကာဂါမီသည္ အတိုက္အခံမ်ားကို သည္း ခံေလ့မ ရွိ ဘဲ တခ်ဳိ႕ အတုိက္အခံမ်ား သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း စြပ္စဲြမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။ လူမ်ဳိးျပဳတ္ သတ္ျဖတ္ မႈျဖင့္ လူႏွစ္ သန္းခန္႔အား ေဒသဆိုင္ရာ ခံု႐ုံးမ်ားႏွင့္ ဟူတူျပည္သူ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားအား အိမ္နီးခ်င္း တန္ေဇးနီးယားရွိ ကုလခံု႐ုံးတြင္ ၾကားနာစစ္ေဆးခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိအစိုးရသည္ ရ၀မ္ဒါ၌ ေနာက္ထပ္ ေသြးေျမက်မႈမ်ား ထပ္မံမ ျဖစ္ ပြားေစရန္ ႏိုင္ငံတြင္း လူမ်ဳိးျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ ပတ္ သက္ၿပီး ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိခြင့္ မေပး ခဲ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိခြင့္ပိတ္ပင္ထား ျခင္းေၾကာင့္ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး မျဖစ္ႏိုင္ ေတာ့ဘဲ ပိတ္ပင္မႈသည္ တစ္ ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ျပန္လည္အံုႂကြလာႏုိင္သည့္ လူမ်ဳိး ေရးတင္းမာမႈမ်ားကုိ ဟန္ေဆာင္ဖံုးဖိထား ျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ေ၀ဖန္မႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
Ref: Rwanda genocide: 100 days of slaughter:BBC
The Messenger
အစြန္းေရာက္ မ်ား၏ အညႇာ အတာ
ကင္းမဲ့စြာ သတ္ျဖတ္ မႈေၾကာင့္ ရက္
ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း လူ ၈၀၀၀၀၀ ခန္႔
ေသဆံုး ခဲ့သည္။ လူနည္းစု တူ စီမ်ဳိး ႏြယ္စု ၀င္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အ တိုက္အခံမ်ားအား လူမ်ဳိး ဘာသာ မခဲြျခားဘဲ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားကို က်ဴးလြန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဟူတူ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက တူစီေတြကို ဘာေၾကာင့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကတာလဲ။
ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံသား (၈၅)ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဟူတူမ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း တူစီလူနည္းစု ၀င္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံအား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက လႊမ္းမိုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ဟူတူမ်ား သည္ တူစီ မင္း ဆက္အား ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ေသာေၾကာင့္ တူစီေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာသည္ ယူဂႏၶာ အပါအ၀င္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ထြက္ ေျပးတိမ္းေရွာင္ ခဲ့ရသည္။
ျပည္ပေရာက္ တူစီအုပ္စု တစ္ခုသည္ ရ၀မ္ဒါ မ်ဳိးခ်စ္ တပ္ဦး (RPF) အမည္ ရွိ သူပုန္တပ္ဖဲြ႕ကို ဖဲြ႕စည္းၿပီး ရ၀မ္ဒါအား ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ ကာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ တြင္ က်မွသာ ၿငိိမ္း ခ်မ္း ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ကုိခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီ (၆)ရက္ေန႔ညတြင္ ဟူတူ မ်ဳိးႏြယ္စု၀င္ သမၼတဂ်ဴဗဲနယ္ဟာျဗာ ရီမာနာလိုက္ပါလာေသာ ေလယာဥ္မွာ ပစ္ခ် ခံခဲ့ရၿပီး သမၼတ လည္း ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ ဟူတူအစြန္းေရာက္မ်ားက ေလယာဥ္အား RPF က ပစ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စြပ္စဲြခဲ့ၿပီး တူစီမ်ား အား သတ္ျဖတ္ ရန္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ကိုျပဳ လုပ္ခဲ့သည္။ ဟူတူ မ်ားသည္ လူမ်ဳိး ျပဳတ္သတ္မႈ မ်ား က်ဴးလြန္ရန္ အတြက္ ေလ ယာဥ္ကို ပစ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း RPF က တုံ႔ျပန္ ေျပာဆုိခဲ့သည္။
လူမ်ဳိးျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို မည္ ကဲ့သုိ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသလဲ။
စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို လုိ႔ရသည္။ အစုိးရ အတိုက္ အခံမ်ား၏ စာရင္း ကို စနစ္တက် ေရး ဆဲြ ၿပီး ျပည္သူ႔စစ္မ်ား လက္ထဲသို႔ လဲႊေျပာင္း ေပးခဲ့သည္။ ျပည္သူ႔ စစ္ မ်ားသည္ အတုိက္အခံမ်ားအား မိ သားစု၀င္ မ်ား မက်န္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ အိမ္နီးခ်င္း မ်ားက သူတုိ႔၏ အိမ္နီးခ်င္း မ်ားကုိ သတ္ ျဖတ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ခင္ပြန္းမ်ားကလည္း တူစီဇနီး သည္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္း အခ်ိန္တြင္ မ်ဳိးႏြယ္စု ၀င္ဆုိင္ရာ မွတ္ပံု တင္ ကတ္မ်ားကို ထုတ္ေပးခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဟူတူ မ်ားသည္ တူစီမ်ား ေနထိုင္ ေသာ ရပ္ကြက္ မ်ား၀န္းရံၿပီး သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို စနစ္တက် က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ တူစီ အမ်ဳိးသမီး မ်ားအား အဓမၼ ေခၚေဆာင္ခဲ့ၿပီး လိင္ကၽြန္မ်ား အျဖစ္ ခိုင္းေစခဲ့ၾကသည္။
သတ္ျဖတ္မႈေတြရပ္တန္႔ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသလား။
ကုလႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္တပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ား သည္ ရ၀မ္ဒါတြင္ တပ္စဲြ ထားေသာ္လည္း ကုလတပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ား သည္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကုိ တားဆီးျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။ ဆိုမာလီယာ တြင္ အေမရိကန္ တပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ား ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေနာက္ အေမရိကန္အစိုးရသည္ အာဖရိကလူမ်ဳိးေရး ျပႆနာတြင္ မပါ၀င္ရန္ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾကသည္။ ဘယ္လ္ဂ်ီ ယမ္ စစ္သား ၁၀ ဦးသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ ရၿပီးေနာက္ ကုလၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းမႈ တပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ားႏွင့္ ဘယ္ဂ်ီယမ္ စစ္သား မ်ား သည္ ပဋိပက ဇုန္မ်ားမွ ဆုတ္ခြါ ခဲ့သည္။ ဟူတူ အစုိးရ ၏ မဟာမိတ္ ျဖစ္သည့္ ျပင္သစ္သည္ လည္း တပ္ဖဲြ႕တစ္ခုကုိေစလႊတ္ခဲ့ၿပီး သတ္ ျဖတ္မႈမရွိသည့္ ဇုန္တစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့ေသာ္ လည္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ကို တားဆီးႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။ ရ၀မ္ဒါ၏ လက္ရွိသမၼတက ျပင္သစ္ တပ္ဖဲြ႕မ်ားသည္လည္း အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စဲြေျပာ ဆုိခဲ့သည္။
ဘာျဖစ္လုိ႔ အဲဒီေလာက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းခဲ့တာလဲ။
ရ၀မ္ဒါသည္ အစဥ္အလာအားျဖင့္ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈႀကီးမားေသာ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း ျဖစ္သည္။ ေအာက္ေျခခ႐ိုင္ မ်ားမွ ဗဟိုအစိုးရ အထိ ပိရမစ္ပံုစံအဆင့္ဆင့္ ဖဲြ႕စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်ိန္ က အာဏာရ ပါတီျဖစ္ သည့္ MRND တြင္ အင္တဲရာဟမ္၀ဲအမည္ ရွိ လူငယ္အဖဲြ႕ခဲြရွိေနၿပီး၊ ၄င္းအဖဲြ႕အား သတ္ ျဖတ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ျပည္သူ႔စစ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ လက္နက္မ်ားႏွင့္ သတ္ျဖတ္ရမည့္ သူမ်ားစာရင္းကို ေဒသ ဆိုင္ရာ အဖဲြ႕ မ်ား ထံသို႔ ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး၊ ယင္းအဖဲြ႕ မ်ားကလည္း ၄င္းတုိ႔နယ္ေျမရွိ သတ္ျဖတ္ရ မည့္သူမ်ားကုိ တာ၀န္ ေက် ပြန္ စြာ သတ္ျဖတ္ ခဲ့ၾကသည္။ ဟူတူအစြန္းေရာက္မ်ားသည္ အသံလႊင့္႐ုံ မ်ားကို တည္ေထာင္ျခင္း၊ သတင္းစာ မ်ား ထုတ္ေ၀ျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ ၿပီး၊ ျပည္သူမ်ားအား ပိုးမႊားမ်ားသို႔မဟုတ္ တူစီမ်ားကို သတ္ျဖတ္ရန္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိ မႈ မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသူမ်ား၏ စာရင္းကို အသံလႊင့္႐ုံက ပံုမွန္ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ သီလရွင္မ်ားပင္လွ်င္ ဘုရားေက်ာင္းအတြင္း ခိုလႈံေနသူမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
သတ္ျဖတ္မႈေတြ ဘယ္လိုၿပီးဆံုးခဲ့သလဲ။
တူစီ၏ စုစည္းညီၫြတ္ေသာ RPF သည္ ယူဂႏၶာ စစ္တပ္၏ ေထာက္ခံ မႈျဖင့္ ရ၀မ္ဒါပိုင္နက္မ်ားကို တ ျဖည္းျဖည္းသိမ္း ပိုက္ခဲ့သည္။ ဇူလုိင္ ၄ တြင္ RPF သည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ကီဂါလီသို႔ ၀င္ေရာက္ ခဲ့သည္။ အရပ္ သား မ်ား ႏွင့္ လူမ်ဳိးျပဳတ္ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ား ကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ဟူတူ ႏွစ္သန္းခန္႔ သည္ လက္စားေခ် သတ္ျဖတ္ခံ ရ မည္ကို စုိးရိမ္ေသာ ေၾကာင့္ ယင္း အခ်ိန္က ဇုိင္ရဲ ဟု ေခၚ ဆိုသည့္ ကြန္ဂို ဒီမိုကရက္တစ္ ျပည္သူ႔ သမၼတ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကသည္။
ကြန္ဂိုမွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲ။
ကြန္ဂိုဒီမုိကရက္တစ္ ျပည္သူ႔သမၼတ ႏိုင္ငံတြင္ ဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္ခုၾကာ မတည္ၿငိမ္ မႈ မ်ားႏွင့္ ရ၀မ္ဒါရွိ လူ မ်ဳိး ျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ၾကား တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္မႈရွိခဲ့သည္။ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ RPF အဖြဲ ့၀င္မ်ားပါ၀င္ေသာ ရ၀မ္ဒါ အစိုးရသည္ ဟူတူျပည္သူ႔ စစ္မ်ား အား လက္ ခံထားသည္ဟု အေၾကာင္းျပၿပီး ကြန္ဂို အား ႏွစ္ႀကိမ္တုိင္ တုိင္ က်ဴးေက်ာ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ ျပင္ ရ၀မ္ဒါအစုိးရသည္ ကြန္ဂိုရွိ တူစီတပ္ဖဲြ႕၀င္ မ်ားအား လက္နက္မ်ား ေထာက္ပံ့ ေပးခဲ့သည္။
ရ၀မ္ဒါရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေန ဘယ္လုိရွိေနလဲ။
RPF ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္ သလို ရ၀မ္ဒါ သမၼတလည္းျဖစ္သည့္ ေပါ ကာဂါမီသည္ ႏိုင္ငံတြင္း စီးပြားေရးတိုးတက္ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ခ်ီးက်ဴးခံခဲ့ရသည္။ ၄င္းသည္ ရ၀မ္ဒါအား နည္းပညာ ဆိုင္ ရာ ဗဟိုခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကာဂါမီသည္ အတိုက္အခံမ်ားကို သည္း ခံေလ့မ ရွိ ဘဲ တခ်ဳိ႕ အတုိက္အခံမ်ား သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း စြပ္စဲြမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။ လူမ်ဳိးျပဳတ္ သတ္ျဖတ္ မႈျဖင့္ လူႏွစ္ သန္းခန္႔အား ေဒသဆိုင္ရာ ခံု႐ုံးမ်ားႏွင့္ ဟူတူျပည္သူ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားအား အိမ္နီးခ်င္း တန္ေဇးနီးယားရွိ ကုလခံု႐ုံးတြင္ ၾကားနာစစ္ေဆးခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိအစိုးရသည္ ရ၀မ္ဒါ၌ ေနာက္ထပ္ ေသြးေျမက်မႈမ်ား ထပ္မံမ ျဖစ္ ပြားေစရန္ ႏိုင္ငံတြင္း လူမ်ဳိးျပဳတ္သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ ပတ္ သက္ၿပီး ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိခြင့္ မေပး ခဲ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိခြင့္ပိတ္ပင္ထား ျခင္းေၾကာင့္ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး မျဖစ္ႏိုင္ ေတာ့ဘဲ ပိတ္ပင္မႈသည္ တစ္ ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ျပန္လည္အံုႂကြလာႏုိင္သည့္ လူမ်ဳိး ေရးတင္းမာမႈမ်ားကုိ ဟန္ေဆာင္ဖံုးဖိထား ျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ေ၀ဖန္မႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
Ref: Rwanda genocide: 100 days of slaughter:BBC
The Messenger
0 comments:
Post a Comment